Archive for the
‘Гадаад’ Category

Asher Svidensky, a documentary photographer who introduced Mongolia to the world with his “The Eagle Huntress” photography, is conducting a training on “Using storytelling as an effective communication”  to the public on April 28, 2022. We have invited him to our Educated Interview.

HOW DID YOU START YOUR PHOTOGRAPHY AND CREATIVE PRODUCTION CAREER?

I started my career as a photographer back in 2009 when I was conscripted to the IDF as a military photographer. After completing my service, with honors and at the rank of Sergeant major, I continued working as a photographer by developing large-scale photography projects of my own, specializing in mixing cultural photography with art and storytelling. 

Over the years, many of my images and stories were published in media such as National Geographic, BBC, The Guardian, and many more. As my career as a storyteller developer, I gradually moved to the world of cinema; this happened following the adaptation of one of the photo projects into a full-length film by Sony (The Eagle Huntress). The film premiered at the Sun Dance festival and I was credited both as a producer and 2nd cameraman. Following that, I directed a few short films for UNICEF, People in Need, MBZRCF, and other international organizations. The most recent of these film productions (Changing Skies) has premiered at COP26.

https://youtu.be/Y0z6PdmUj64

WHAT ARE SOME OF THE MOST IMPACTFUL WORKS YOU HAVE DONE SO FAR, IN YOUR OPINION?

As I mentioned before, many of my projects got published in mainstream media, and different film productions I was a part of received massive worldwide exposure – which are very humbling and rewarding experiences. However, as far as I’m concerned, the most cherished and impactful work in my career is the countless public speaking engagements I have done over the years.

While I love developing unique and powerful visual stories, using my skills as a photographer and cinematographer, I always cherished being able to share my experience, professional knowledge, and stories with different audiences all around the world. This is, without a doubt, one of the most rewarding and impactful experiences of my career. Throughout my career, I was privileged enough to share my stories from prestigious stages such as the Oxford natural history museum, TEDXwhitecity, PPOC, the UN headquarters in Thailand, MGM Macau, and the Australian embassy (Mongolia), and many others. I have shared my views and experience about all things revolving around storytelling, art, cultures, and how to best present them to different audiences around the world.

HOW DO YOU DEFINE STORYTELLING? WHY IS IT CONSIDERED TO BE SUCH AN EFFECTIVE TOOL THESE DAYS?

At its core, storytelling is the art of communicating ideas between people. Whether you are talking to a friend, sharing your thoughts with your co-workers, or attempting to write down an interesting article about your interests – in all of these cases, you are essentially telling a story. If your story has a good structure, it’s easy to follow and you present it clearly – people will react better to what you tell them and remember your message. But if your story is a structural mess, not well put together, and is tricky to follow along… not only will your ideas go to waste but you are also wasting your and the listener’s time.

Now, it’s important to understand that storytelling is an art form. When you are engaging with the idea of building a story, it is always helpful to use the hard-earned experience of professionals. Artists who honed their craft and skillsets through years of working on different projects and artistic endeavors. However, this doesn’t mean that storytelling can only be done well by professionals.

Like any other art form in the world, storytelling has a series of technical skill sets and elements that, with proper guidance and training, anyone can learn to use in their everyday life and tell powerful stories. I truly believe that if more individuals or companies would take the time to learn more about the techniques and key elements of storytelling, they would enjoy a higher level and effect of communicating their messages and ideas to the world.

HOW CAN YOU HELP ORGANIZATIONS USE STORYTELLING EFFECTIVELY?

There are a variety of ways to teach storytelling, both on the organizational and individual levels. Beyond teaching key elements of how to think about storytelling and the different structures of building captivating stories, the main idea is always to adapt and customize the training itself to the needs of the group that is engaging with it. 

Sometimes it is best to go all out and teach a series of lectures and training sessions about how to professionally build and tell stories on a detailed and professional level – giving the participants a wide and rich understanding of the art of storytelling which they can apply however they deem fit in their futures. 

At other times, I found that the best way to teach content-creating teams of certain organizations about storytelling is done through consulting. Basically using my own professional experience to lead and guide them as they develop a specific project of their own. Through that guided process we can find a smooth, clear, and reputable creative process for the organization itself which they can easily use in the future and make sure they express their messages clearly to their audience. The main advantage of this style is that it allows the organization to have its very own easy-to-follow process for future work.

Registration link: Asher Svidensky “Using storytelling as an effective communication tool” бүртгэлийн хуудас (google.com)

WHAT ADVICE WOULD YOU GIVE ORGANIZATIONS THAT WANT TO IMPROVE THEIR USE OF STORYTELLING TODAY?

I think that the most important thing that organizations can do to improve their usage of storytelling is to develop a system. A defined process they follow as they begin shaping and choosing which stories they want to put forward to the world and how to best tell them.

 Since organizations deal with multiple objectives, and can’t always have a creative person to come and do the work with them on their stories from start to finish, having a customized process of how to build a story can save a lot of time and energy. If you are not sure where to begin – here is a great way to start: 

 Try to define in a sentence and a half (Tops!) what is the intended message of your story – yes, a story should have only one message as you start off building it. What you are doing with that step is identifying most clearly and simply possible what you are trying to say to the world. 

 Example: “This is a story about how our organization helps disadvantaged individuals acquire high-level education”  

 Once you have that one clear and simple sentence – you are ready to begin to build your story around it. Having this clear “Main objective sentence” in front of your creative team will аffect and improve emancely key decisions like what should or shouldn’t be included in the story, who is the best main character to showcase what are we doing, who might be the main audience for our story and other important elements.

Related links:

 https://www.changingskies.mn

 https://www.svidensky.com/projects

 https://www.imdb.com/title/tt3882074/

 https://www.svidensky.com/videos/tedxwhitecity

 https://www.youtube.com/watch?v=dbEEurty3fc&ab_channel=AsherSvidensky

https://www.youtube.com/watch?v=m8sbsVolmNE&t=24s

Нийтлэлийг Монгол хэлээр унших бол ТҮҮХ ХҮҮРНЭХ НЬ ХАРИЛЦААНЫ ХҮЧТЭЙ ХЭРЭГСЭЛ – Educated дарна уу.

Та бүхэндээ нэгэн сайхан мэдээ дуулгахдаа таатай байна. Назарбаевын их сургуулийн Төрийн бодлогын дээд сургууль нь Сингапурын үндэсний их сургуулийн Ли Куан Югийн нэрэмжит Төрийн бодлогын сургуультай стратегийн түншлэлтэй ажилладаг юм. Энэ ч утгаараа хэд хоногийн өмнө Назарбаевын их сургуулийн удирдлагаас бидэнтэй холбогдож Монголоос чадварлаг залуусыг тус сургуульд элсүүлэхэд туслах, Назарбаевын их сургуулийн хөтөлбөрийг Монголд сурталчилж өгөхийг хүссэн юм. Хариуд нь Монголоос очих залууст тэтгэлэг өгөх боломж бий эсэхийг судалж хариу өгөхийг хүслээ.

Хэд хоногийн дараа баяртай мэдээ ирлээ: Астана дахь Казахстаны Боловсрол, Шинжлэх Ухааны Яамнаас Назарбаевын их сургуулийн 3 төрлийн хөтөлбөрт (Төрийн бодлогын магистр – 2 жилТөрийн удирдлагын магистр – 1.5 жилТөрийн бодлогын докторантур – 4 жил) 3 төрлийн хөтөлбөрт суралцах Монгол оюутнуудад төрийн сангаас бүтэн тэтгэлэг (сургалтын төлбөр, байр, стипенд) олгох зөвшөөрлийг олгосоныг тус сургуулийн удирдлага бидэнд уламжлав.

Хэдэн жилийн өмнөөс дэлхийн томоохон их дээд сургуулийн профессоруудыг өндөр цалин урамшуулал, хангамжаар дуудаж Назарбаевын их сургуулийн шавыг тавьж эхэлснийг та бүхэн сайн мэднэ. Назарбаевын их сургуулийн Төрийн бодлогын дээд сургуулийн оюутнууд нь Сингапурт хэдэн долоо хоног суралцах боломжоор хангагдсан, Ли Куан Югийн нэрэмжит Төрийн бодлогын сургуулийн профессоруудаар хичээл заалгадаг болно.

Хөтөлбөр англи хэлээр явагддаг тул орос, казах хэлний мэдлэгээс илүүтэй ТОEFL-ийн оноог чухалчилж байгаа юм байна.

Одоо залуус минь, та бүхэн магистрын хөтөлбөрт 4 сарын 30, докторын хөтөлбөрт 5 сарын 15-наас өмнө амжиж бүртгүүлээд сургуульдаа тэнцэх л үлдлээ. Тавигдах шаардлага, сургалтын агуулга, сургуульд элсэх өргөдлийг HTTP://GSPP.NU.EDU.KZ/EN/HOME хуудаснаас үзнэ үү. Та бүхэнд амжилт хүсье!

Д.Сайнбаяр
Сингапурын үндэсний их сургуулийн Ли Куан Югийн нэрэмжит Төрийн бодлогын сургуулийн төгсөгч
УЗ-ийн дарга, Educated Initiatives – Mongolia

Нэмэлт мэдээлэл:

Nazarbayev University Graduate School of Public Policy currently offers 2 master programs and 1 PhD program:
1) Master in Public Policy – 2-year full time program;
2) Master in Public Administration – 18-month program (weekend format);
3) PhD in Public Policy – 4 years full time.

Eligibility:

1) Master in Public Policy
Bachelor’s degree or equivalent;
Minimum 2 years of working experience. Fresh graduates and early career professionals are welcome to apply. Based on the Admissions Committee’s discretion applicants with work experience less than 2 years may also be considered if the applicant can demonstrate high academic performance of CGPA 4 out of 5, or 2.67 out of 4, or its equivalent.
English proficiency: IELTS – minimum overall score 6.5 with no less than 6.0 in sub categories, or its TOEFL equivalent (compare your TOEFL score here).
English language certifications are valid for 2 years prior to application deadline. At the discretion of the Admissions Committee applicants can be exempted from submitting the language proficiency test report if:
– one of their earlier academic degrees was earned in a country with English as the language of official communication, academic instruction and daily life;
– an undergraduate degree was earned in a program which was officially taught in English;
– the applicant is a graduate of Nazarbayev University.

Criteria for Selection:

A successful candidate must demonstrate intellectual distinction (will be assessed by prior academic achievements, recommendations, essays) and leadership capabilities (will be assessed by prior achievements in extracurricular, civic or community activities, employment history, and recommendations).
Please note that meeting the minimum requirements do not imply automatic admission into the program.

2) Master in Public Administration

Bachelor’s degree or equivalent;
Minimum3 years of working experience. Applicants should have attained mid- to senior level managerial position in their career stage. Based on the Admissions Committee’s discretion applicants with work experience less than 3 years may also be considered if the applicant can demonstrate high academic performance of CGPA 4 out of 5, or 2.67 out of 4, or its equivalent.
English proficiency: IELTS – minimum overall score 6.5 with no less than 6.0 in sub categories, or its TOEFL equivalent (compare your TOEFL score here). English language certifications are valid for 2 years prior to application deadline.
English language certifications are valid for 2 years prior to application deadline. At the discretion of the Admissions Committee applicants can be exempted from submitting the language proficiency test report if:
– one of their earlier academic degrees was earned in a country with English as the language of official communication, academic instruction and daily life;
– an undergraduate degree was earned in a program which was officially taught in English;
– the applicant is a graduate of Nazarbayev University.

Criteria for Selection:

A successful candidate must demonstrate intellectual distinction (will be assessed by prior academic achievements, recommendations, essays) and leadership capabilities (will be assessed by prior achievements in extracurricular, civic or community activities, employment history, and recommendations).
Please note that meeting the minimum requirements do not imply automatic admission into the program.

 3) PhD in Public Policy

Applicants applying to the PhD in Public Policy program are expected to have:

First or upper class second honours degree (or equivalent: Cum Laude; Magna Cum Laude; and Summa Cum Laude) or a master’s degree in a cognate discipline;
The required level of English proficiency.
Overall IELTS test score of 6.5 (with sub-score requirements no less than 6.0), or the equivalent TOEFL score as posted on the ETS website); Applicants to the PhD in Public Policy program, at the discretion of the Admissions Committee, can be exempted from submitting the language proficiency test report if:
– one of their earlier academic degrees was earned in a country with English as the language of official communication, academic instruction and daily life;
– an undergraduate degree was earned in a program which was officially taught in English;
– the applicant is a graduate of Nazarbayev University.
GMAT/GRE (may be submitted);
2 (two) letters of recommendation;
At least 3 (three) years of relevant work experience.
Based on GSPP’s Admissions Committee discretion, applicants with work experience less than 3 (three) years may also be considered if the applicant can demonstrate high academic performance as decided by the Admissions Committee.

Applicants to the PhD in Public Policy program are required to complete and submit online the application form available at the University website (http://admissions.nu.edu.kz), as well as a complete package of admission documents before the deadline.

Applicants will be required to pay a non-refundable application fee (KZT 5,000).

Shortlisted applicants must provide original copies of all documents.

The checklist for the application package for the PhD program:

Complete Application form for PhD in Public Policy program;
Official copy of degree diplomas/certificates with transcripts(with notarized English translation);
IELTS or TOEFL test report/certificate valid as of commencement of the program (if applicable);
Notarized copy of Passport/national ID;
GMAT/GRE test reports/certificates (optional) valid as of commencement of the PhD in Public Policy program;
2 letters of recommendation;
CV/resume;
Notarized copy of Labor card with English translation or another documented proof of work experience (if applicable);
Cover letter explaining the motivation to enroll on the PhD program;
Preliminary research proposal (2,000 words).

Submission of complete application package does not guarantee admission to the PhD in Public Policy program.

ЖАК МА бол Хятадын бизнес эрхлэгч, Алибаба групын үүсгэн байгуулагч бөгөөд удирдах зөвлөлийн дарга ба эх газрын Хятадаас хамгийн анх Форбес сэтгүүлийн нүүрэнд гарсан бизнесмэн юм. 2014 оны 11 сарын байдлаар, Блүүмбергийн тооцолсноор Жак Ма-ийн хөрөнгө 32,7 тэрбум ам.доллар болж Хятадын хамгийн баян, дэлхийн 18 дахь баян хүн болсон байна. Жак 1999 онд өөрийн гэртээ ирээдүйн асар том бизнесээ эхлүүлсэн ба 17 ажилтан хөлсөлж 60,000 ам.долларыг “Хятадын бизнесийг дэлхий дахинтай холбох ” санаагаараа босгож байжээ. Өнөөдөр Алибаба груп Хятадын олон нийтэд нээлттэй компани болсон. Интернэт худалдааны талбарт үйл ажиллагаа явуулж буй тус компани нь бизнесээс бизнест чиглэсэн (B2B) вэб портал болох alibaba.com-н эзэмшигч юм.

Хүмүүс бид бүгд дахин давтагдашгүй

Ихэнх хүмүүс өөрийн үлгэр дууриал баатрыг дэлхий даяар хайж амьдардаг. Гэхдээ би бол баатар биш. Хүмүүс намайг гайхалтай үйлсийг бүтээж, олон зүйлийг хүртсэн гэж үздэг тул маш агуу хүн гэж боддог. Алибаба үнэхээр олон улсын компани болсон ч би хувьдаа бид бүгд дахин давтагдашгүй цор ганц бөгөөд бидэнд бүгдэд маань асар их боломж байдаг гэдгийг хамгийн сайн мэддэг болсон.

Өөрийгөө өөрчил

Бизнесээ анх эхлүүлж байсан эхний өдрүүдийн нэгэнд би өөртөө болон 17 хамтран зүтгэгч, үүсгэн байгуулагч нартаа хандан хэрвээ бид ажмилттай болж чадвал дэлхийн хүн амын 80% ч мөн амжилттай байх болно гэж хэлдэг байсан. Учир бид бол эгэл жирийн хүмүүс, бидэнд баян аав болон баян ойрын хамаатнууд байгаагүй, бидэнд тэр үед юу ч байгаагүй. Бидний хэн нь ч нэр хүндтэй сайн сургууль төгсөөгүй. Надтай адилхан хүмүүс 30-аас олон удаа ажилд орохоор анкет бөглөсөн ч хэн ч ажилд авдаггүй. 20-30 жилийн өмнө, би Билл Гэйтс, Ларри Эллисон болон Ай Би Эмийн талаар сонсоод тэд бидний хамаг боломжийг булаажээ гэж боддог байсан. Тэд бүгдийг хүртэж үлдсэн бидэнд юу ч үлдээгээгүй байна хэмээн би гомдлонгуй боддог байлаа. Харин өнөөдөр би бусад хүмүүс болон миний хамгийн том ялгааг төвөггүй олж харж чаддаг болсон. Ихэнх хүмүүс зүгээр л гомдоллодог. Гэхдээ энэ нь шал хэрэггүй зүйл юм. Үүнийхээ оронд бусдыг өөрчлөх гэж хичээлгүй өөрийгөө өөрчилөхөд анхаар. Чи юу хийсэн бэ? Би шинэ зүйлийг хийж бүтээхээр хичээсэн.

Үрэхдээ анхааралтай бай

Бид Алибабаг анх үүсгэн байгуулахдаа 18 хүнээс 50,000 ам.доллар цуглуулж байсан. Энэ мөнгө нь бусад интернэтийн аварга компаниуд болох тэрбум тэрбум доллартай Яахуу (Yahoo) гэх мэттэй өрсөлдөхөд хэтэрхий бага мөнгө байсан. Тиймээс бид байгаа мөнгөнийхөө зарцуулалт дээр анхааралтай байхгүй бол дорхоноо л арчигдан дампуурлаа зарлах байсан. Өнөөдөр хүртэл бид байгаа мөнгөө зарцуулахдаа хамгийн анхааралтай, хариуцлагатай ханддаг.

Төлөвлөгөө бол хамгийн чухал нь биш

Төлөвлөхийн хувьд, 2000-аад онд дөнгөж интернэт хөгжиж эхэлж байхад бидний төлөвлөгөө ямар байж болох уу? Бид зөвхөн л интернэт гэдэг агуу боломжтой, ирээдүйтэй бизнес гэж л харж байлаа. Ихэнх бизнесийн удирдлагын магистрын оюутнууд төслүүд цаашид яаж хөгжих талаар төлөвлөхдөө үнэхээр гаргуун сайн байдаг. Гэвч бидэнтэй ижил хүмүүс үүнийг яаж хийхийг мэддэггүй байсан. Гэхдээ бид харилцагчидаа өөрсдийн үйлчилгээнд сэтгэл хангалуун байх нөхцлийг бүрдүүлэхээ мэддэг байсан. Энэ бол бүхий л бизнест маш чухал зүйл, бид өнөөдөр хүртэл амьд л байна шүү дээ.

Харилцагчаа хамгийн түрүүнд тавь

Бид амжилт гаргаагүй байсан бол өөр хэн нэгэн энэ бизнесийг амжилттай хийгээд л явж байх боломжтой байсан гэдэгт бид итгэдэг. Хувь заяа гэдэг зөвхөн чамд л ээлтэй сайн хандах ёстой гэсэн үг биш хэн шаргуу ажиллаж байна, хэн ухаалаг ажиллаж байна, хэн бусад ухаантай хүмүүстэй хамтарч ажиллаж чадаж байна, хэн бусдыг өөрөөсөө илүү бодож чадаж байна тэр бүхэнд ээлтэй байдаг. Энэ бол бидний итгэдэг зарчим. Өмнө нь хүмүүс Жак, чи сайн ажиллаа. Бүх зүйл чамд таатай, тааламжтайгаар шийдэгдэж байна, чи маш хурдтай хүчирхэгжлээ гэдэг байсан. Гэхдээ энэ нь бид эхлэхдээ дандаа зөв зүйлийг ухаалагаар хийж байсан гэсэн үг биш юм. Бид зөвхөн ажилдаа л төвлөрөн бусад жижиг бизнес эрхлэгчидэд аль болох туслан ажиллахыг хичээж байсан. Мөн бид сүүлийн 17 жилийн туршид хэзээ ч өөрсдийн мөрөөдөл, итгэл үнэмшил болон алсын хараагаа өөрчилж байгаагүй ч бид харилцагчидынхаа хэрэгцээнд тулгуурлан өөрсдийгөө байнга өөрчилж байсан.

Эх сурвалж: Союз Евразия сэтгүүл, 18, 2016

Саяхан ажлын шугамаар Жак Ма-н бүтээсэн Алибаба компаниар аялаж үйл ажиллагаа болон амжилтанд хүрсэн компанийн соёлтой нь танилцах боломж олдсон билээ. Энэ нь үнэхээр гайхалтай зүйлийг жирийн хүмүүс хийж болдогийн тод жишээ болсон Жак Ма-н талаар судлах сонирхолыг бий болгосон ба удахгүй та бүхэнд түүний бизнесийн философийн үргэлжлэл болон Алибаба компанийн соёлын талаарх нийтлэлүүдийг хүргэх болно.

 

Дэлхийн хүн амын 50%, дэлхийн нийт ДНБ-ий 40% харъяалагдаж буй Азийн зах зээл хэзээ, хэзээнээс илүү холч хараатай бизнесийн лидерүүд, хэдэн зуун жил оршин тогтносон үндэстэн дамнасан корпорациудыг татах хүч болсоор байна. Олон улсын бизнесийн хөгжлийн энэхүү чиг хандлагатай бизнес эрхлэгч таныг хөл нийлүүлэн алхахад туслах хоёр чухал стратегийг дор хуваалцъя.

Харилцан ойлголцол, хамтын ажиллагаанд суурилах 

Монголчууд оюуны чадамж (IQ)-аараа дэлхийн хаана ч, ямар ч салбарт хөл нийлүүлэн алхах боломжтой гэдгийг бид бодитоор харж, сонсож, суралцаж, урамшиж урагшилж яваа билээ.
Дэлхийн өнцөг буланд мэргэжлээрээ амжилттай ажиллаж, амьдарч буй Монголчуудын талаар iToim сэтгүүлийн Дэлхийн Монгол булангаас унших боломжтой.
Харин бид нэгдэн баг болж ажиллах, нэгнийхээ сул талыг нөгөөгийнхөө давуу талаар нөхөх, нэгэндээ итгэл хүлээлгэх, хамтдаа хөгжих чадварууд (EQ)-аа илүү хөгжүүлэх шаардлагатай байгаа. Хэдэн зуун жил бие, биеэ даан, байгалийн хүчин зүйлээс өөр юунаас ч хамааралгүй амьдарч, амиа авч яваад дадчихсан, тэрхүү дадал нь ухамсарт нь сууж, улмаар генийн түвшинд тогтож, дараа дараагийн үр удам нь тодорхой хэмжээгээр өвлөж авсаар өдийг хүрсэн Монголчууд маань 21-р зууны дэлхий ертөнцтэй хөл нийлүүлэн алхахын тулд дээрх EQ чадваруудаа ухамсартайгаар, зорилготойгоор хөгжүүлэх шаардлага улам хурцаар тавигдаж байна.
Энэхүү нэгдэх, нийлэх, нэгнээ дэмжих, нөхөн ажиллах, хамтдаа хөгжих хэрэгцээ шаардлагууд зөвхөн нэг улсаар хязгаарлагдахгүй, бүс нутаг, дэлхийн хэмжээнд бүхий л чиглэлд яригдаж, зарим чиглэлд амжилттай хэрэгжиж байгаагийн нэг жишээ нь дэлхийн бараг бүх орон нэгдэн орсон, 2030 оноос өмнө дэлхий нийтээрээ хангах Тогтвортой хөгжлийн 17 зорилго , түүнтэй холбогдох төсөл, хөтөлбөрүүд билээ.
Харин Азийн орнуудад бизнесээ өргөжүүлэх эрмэлзэл, зорилготой бизнесүүдэд чиглэсэн харилцан ойлголцол, хамтын ажиллагаанд суурилсан нэгэн байгууллага бол Азийн Бизнесийн Холбоо буюу Doing Business in Asia Alliance юм. Тус байгууллага дараах үндсэн функцүүдтэй:

  • Бичил, жижиг, дунд, гарааны бизнесүүд (MSMEs)-ийг гадаад зах зээл дэх хамтрагчид, стратегийн хөрөнгө оруулагчидтай холбох;
  • Азийн орнууд руу бизнесээ өргөжүүлэхэд нь туслах, зөвлөх, хамтрах;
  • Тухайн зах зээлийн талаарх бодит мэдээллээр хангах;
  • Бизнесийн аялал, хөтөлбөрт хамруулах зэрэг болно.

Тус байгууллага дээрх үйл ажиллагаануудыг хэрэгжүүлэхдээ Азийн бусад орон дахь өөрийн албан ёсны төлөөлөгчөөрөө дамжуулан, хамтран, харилцан ашигтай, хялбар процедурын дагуу ажилладаг ба одоогоор Филиппин, Камбож, Непал, БНХАУ (Хонг Конг), Монгол зэрэг 5 оронд албан ёсны төлөөлөгчтэй ажиллаж байна.

Хурдтай боловч хүлээцтэйгээр урагшлах
Нийтлэлийн эхний графикаас 2025 он гэхэд дэлхийн хөгжлийн төв Ази тив болох тухай тодорхой харж болохоор байна. Тэгвэл та бидний хаяанд ирж буй энэхүү томоохон өөрчлөлт, үсрэнгүй хөгжил, хэмжээлшгүй боломжоос хэрхэн хүртэхээ та, танай байгууллага тооцож, төлөвлөж амжсан уу?

Үгүй бол, таныг тооцоолол, төлөвлөгөөгөө бодитоор хэрэгжүүлэхэд юу садаа болж буйг дүгнэж шинжилж үзэхийг санал болгож байна. Тухайлбал бидний хувьд, Монгол улсаас санаачилсан, Улаанбаатар хотод төвтэй анхны олон улсын бизнесийн байгууллага болох Азийн Бизнесийн Холбоог дөнгөж 2016 онд үүсгэн байгуулсан ч аль хэдийн 5 оронд албан ёсны төлөөлөгчтэй, анхны чуулганаа Филиппин улсын нийслэл Манила хотод энэ сарын 11 -13 –ны өдрүүдэд Филиппиний Худалдаа Аж Үйлдвэрийн Танхим, Defacto Institute, улс төрийн эрсдэлийн судалгаа, зөвлөх үйлчилгээний Warwick & Roger зэрэг байгууллагуудтай хамтран Ази – Номхон далайн бүс нутгийн 10-аад орны төлөөллөөс бүрдсэн нийт 50 оролцогчидтой тун амжилттай зохион байгууллаа. Чуулганаас олон бодит үр дүн гарсны нэг нь тус холбоо нэмж Тайланд, Австрали зэрэг орнуудад албан ёсны төлөөлөгчтэй болж буй явдал юм.
Бид төлөвлөгөөнд их цаг алдалгүй, судалгаа, туршилтанд суурилсан Lean аргаар ажиллаж байгаа маань уламжлалт бизнесийн холбоодоос хамаагүй хурдан хугацаанд, бодит үр дүнг гаргах давуу талыг олгож байгаа ч Азийн бичил, жижиг, дунд, гарааны бизнесүүдийг бүс нутгийн тоглогч болгож, тэднийг олон улсын ханган нийлүүлэлт (global supply/value chain)-ийн сүлжээнд баттай байр суурь эзэлдэг болгох бидний зорилгууд бүрэн хэрэгжтэл биднээс олон улсын хэмжээнд сэтгэх, хэлэлцээ хийх, олон улсын хэлээр ярих гээд маш их гарт баригдахуйц (hard skills) болон гарт баригдахгүй (soft skills) ур чадварууд, нэмээд тэвчээр, хүлээцтэй байдлыг шаардаж байна.
Тус байгууллага нь аливаа бэрхшээл, дутагдлыг давуу тал болгон харах чадвартай, эерэг хандлагатай шинэ үеийн манлайлагчдаар багаа бүрдүүлсэн учир 2020 он гэхэд олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн бизнесийн мэргэжлийн холбоо, зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэгч болохоор ажиллаж байна. Та бүхэн бидэнтэй холбогдохыг хүсвэл admin@dbiaa.org хаягаар болон (976) 99109804 дугаарт хандаарай.
Азийн Бизнесийн Холбооны анхдугаар чуулганы үеэр авсан зарим зургаас хүргэж байна.

Дашрамд дуулгахад Азийн Бизнесийн Холбооны хоёр дахь чуулган Тайланд улсын нийслэл Бангкок хотноо 2019 оны 7 сарын 10 -12-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдана. Тус чуулганд оролцсоноор дараах үр дүнгүүд хүртэх боломжтой:

  • Азийн бизнес, эдийн засаг, хөрөнгө оруулалт, хөгжлийн чиг хандлага, технологийн гарааны компаниуд болон MSMEs-д тулгардаг түгээмэл сорилтууд, тэдгээрийг даван туулахад шаардлагатай нөөц боломжуудын талаарх ерөнхий зураглалыг бүсийн хэмжээний бодлого тодорхойлогчид, бизнесийн лидерүүд болон мэргэжлийн судлаачдаас нэг дороос олж мэдэж, ойлгож авч, өөрийгөө бизнесийн лидер хүний хувьд мэдлэгжүүлэх, бизнесийн шийдвэрүүддээ хэрэгжүүлэх
  • Бүсийн хэмжээний бизнесийн тоглогчидтой ойр дотно танилцаж, нөхөрлөх, суралцах, бизнесийн түншүүд болох харилцаагаа эхлүүлэх
  • Бизнесийн лидерүүдэд зориулсан олон улсын шилдэг, түргэвчилсэн чадавхижуулах хөтөлбөрт хамрагдах
  • Азийн шилдэг MSMEs-үүдийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээтэй танилцах, туршлага судлах, өөрсдийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ танилцуулах зэрэг болно.

“Боловсролын Санаачилгууд” ТББ-аас сар дутам боловсрол, хувь хүний болон бизнесийн хөгжлийн чиглэлээр зохион байгуулах арга хэмжээний анхных болгож “Гадаадад магистрт суралцах арга зам” олон нийтэд зориулсан илтгэл, ярилцлага, зөвлөгөөг 9 дүгээр сарын 15-ны өдөр Мэдээллийн Технологийн Үндэсний Паркт зохион байгууллаа.

Тус арга хэмжээнд 4 өөр оронд 4 өөр тэтгэлгээр суралцсан шилмэл мэргэжилтнүүд уригдан оролцож өөр өөрсдийн туршлагаасаа илэн далангуй, харамгуй хуваалцлаа. Илтгэгчдийн товч танилцуулгыг дор хүргэе.

1. Б. ХОНГОРЗУЛ – АНУ-ын Засгийн газрын Фулбрайт тэтгэлгээр Tufts их сургуулийн Fletcher сургуулийн Дипломат ажиллагаа, эрх зүйн магистр, МУИС-ийн Олон улсын харилцааны сургуулийн бакалаврын зэрэг хамгаалсан. “Гадаад магистрт суралцах арга зам” номыг санаачлагч

2. О.ЭНХЗУЛ – Азийн Хөгжлийн Банкны тэтгэлгээр Сингапурын Үндэсний Их Сургуулийн Lee Kuan Yew School of Public Policy сургуулийн Төрийн бодлогын магистр, МУИС-ийн Эдийн Засгийн сургуулийн Бизнес Удирдлагын бакалаврын зэрэг хамгаалсан. Боловсролын Санаачилгууд ТББ-ын Үүсгэн Байгуулагч, Гүйцэтгэх Захирал

3. М.НАРАН – Австралийн Засгийн Газрын Тэтгэлэг /Australia Awards/-ээр Мельбурны Их СургуулийнТөрийн бодлого, менежментийн чиглэлээр магистр, Унгар Улсын Төв Европын Их Сургуулийн Жендэр судлалын чиглэлээр магистрын зэрэг хамгаалсан. Олон улсын төслийн мэргэжилтэн

4. Г.ОРХОН – Төрийн сангийн тэтгэлэг/зээлээр Оксфордын их сургуулийн Дээд боловсролын шинжлэх ухааны магистр, Англи Хэлээр Харилцагчдын Холбооны хэсэгчилсэн тэтгэлгээр Sussex-ийн их сургуулийн Олон улсын боловсрол, хөгжлийн магистрын зэрэг хамгаалсан. Англи Хэлээр Харилцагчдын Монголын Холбоо /The English Speaking Union Mongolia/-ны Үүсгэн Байгуулагч

Энэ удаагийн арга хэмжээ манай ТББ-аас зохион байгуулсан анхны арга хэмжээ байсан тул зарим нэг зохион байгуулалтын сайжруулалтууд анзаарагдсан хэдий ч арга хэмжээнд оролцогчид маань хэрэгтэй мэдээллийг авсан, дараа дараагийн арга хэмжээнүүдэд оролцох хүсэлтэй байгаагаа харилцааны олон сувгуудыг ашиглан илэрхийлж байгаа нь бидэнд маш их урам өгч байна. Бид дараа дараагийн арга хэмжээгээ илүү олон хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр, илүү зохион байгуулалт сайтай байлгахад бүх талаар хичээн ажиллах болно.

Үнэт цагаа зарцуулан өөрийн ирээдүйд багахан ч гэсэн хөрөнгө оруулалт хийхээр алхам хийсэн оролцогчиддоо баярлалаа.  Бид арга хэмжээнд оролцогчиддоо амласан ёсоороо ашигласан перезентацууд болон холбогдох нэмэлт мэдээллийг удахгүй и-мэйлээр илгээх болно.

 

​Бид ажлынхаа шугамаар мянга мянган бизнес эрхлэгчидтэй уулздаг. Энэ явцдаа бид бизнесийн эрүүл өсөлт, амжилтыг илтгэж болохуйц олон хэмжүүрүүд, тоонуудын дунд ажиллаж байсан юм.

Гэвч заримдаа, ийм хэмжүүрүүд тухайн бизнест чухам юу өрнөж байгааг харуулах тийм ч оновчтой үзүүлэлт биш байдаг эсвэл хүмүүс ижил хэмжүүрийг өөр тодорхойлолтоор тайлбарласан байдаг нь бизнесийн тогтвортой ажиллагааг ойлгоход бүр ч бэрх болгодог.

Зарим нэг хэмжүүр нь өдрийн турш өөрийн туршлагаар мэдэрдгийн хувьд танд танил санагдах байх, иймээс бид хамгийн нийтлэг болон ойлгомжгүй метрикс, хэмжүүрүүдийг багцлан тайлбарласан юм.

Зарим хэмжүүрүүдийг хөрөнгө оруулагчид яагаад онцолдгийг тэмдэглэсэн билээ. Хэмжүүр сайн байх нь зөвхөн VC нараас хөрөнгө босгохын тулд биш – энэ нь үүсгэн байгуулагчид нь бизнесийнхээ үйл явцыг зөв явж байгаа үгүйг, жинхэнэ асуудал юунд байгааг тодорхойлоход чухал хэрэгтэй юм.

#1 Захиалга vs. Орлого

Хийгдсэн захиалгын хэмжээ болон орлого хоёр хольж хэрэглэх түгээмэл алдаа гардаг ч эдгээр нь хоорондоо огт адилгүй юм.

Захиалгын хэмжээ гэдэг нь үйлчлүүлэгчид, харилцагчдын гэрээний үүргээр төлнө гэж тохирсон нийт мөнгөн дүн юм.

Орлого нь компани үйлчилгээгээ үзүүлж тохиолдолд, төлбөрөө цуглуулж авсан нийт дүн юм.

Санамж бичиг, аман хэлэлцээрийн аль нь ч захиалга эсвэл орлогод тооцогдохгүй.

#2 Тогтмол орлого vs. Нэг удаагийн орлого

Хөрөнгө оруулагчийн хувьд нийт орлогынх нь ихэнх хувийг тогтмол орж ирдэг орлого нь бүрдүүлдэг компанийг илүүд үздэг. Яагаад? Нэг удаагийн үйлчилгээний орлого нь тогтмол бус, ашгийн маржин бага байдгаас гадна цаашид томруулахад хүнд модельд тооцогддог..

Жилийн Тогтмол Орлого (ЖТО) нь тогтмол орж ирснээр орлогыг бүрдүүлж байдаг хэмжүүрийг хэлнэ. Нэг удаагийн төлбөр болон мэргэжлийн үйлчилгээний төлбөрийг үүнд оролцуулахгүй болохыг анхаарна уу.

Нэгж харилцагчид оногдох ЖТО (ARR): Танай компани хэвийн өсөлттэй явна уу? Tа нэгж харилцагчид хангалттай хэмжээгээр бараа, үйлчилгээгээ зарж чадаж байна уу гэдэг бол эрүүл өсөлттэй бизнест хянаж байх ёстой хэмжүүр юм.

Сарын Тогтмол Орлого: Хүмүүсийн гаргадаг түгээмэл алдаа нь (1) Техник хангамж, суурилуулалт, мэргэжлийн зөвлөгөө, үйлчилгээ зэрэг тогтмол бус төлбөрийг тооцох (2) мөн төлөгдөөгүй захиалгуудыг оруулж тооцох байдаг.

#3 Нийт Ашиг

Захиалга өндөр байх нь хэдий чухал ч, хөрөнгө оруулагчид танай компанийн орлогын урсгал хэр их ашигтай авч ирж байгааг мэдэхийг хүсдэг.

Компани бүрийн нийт ашиг өөр хоорондоо адилгүй тооцоологддог ч ерөнхийдөө үйлдвэрлэл, тээвэрлэлт болон бүтээгдэхүүн үйлчилгээ зэрэг зардлууд тооцогдож, нийт орлогоос хасагдаж ашиг тооцогддог.

#4 Гэрээний нийт дүн vs. Жил тутмын гэрээний дүн

Гэрээний нийт дүн нь урт, богино хугацааны бүх гэрээнд тусгагдсан захиалгын дүнг хэлнэ. Мөн ГНД-д нэг удаагийн төлбөр, мэргэжлийн үйлчилгээний төлбөр болон тогтмол зардлууд багтана.

Жил Тутмын Гэрээний Дүн: 12 сарын мөчлөгтэй гэрээний дагуу орж ирэх нийт мөнгөн дүнг хэлнэ.

Таны бизнесийн хэмжээ хэр том бэ? Та хэрэглэгчдээсээ сар бүр хэдхэн зуун долларын ашиг олж байна уу эсвэл өндөр үнийн дүн бүхий хэлэлцээрүүдийг хийж чадаж байна уу?

Таны бизнес өсөж байна уу? Танай хэрэглэгчид танай бүтээгдэхүүнд дунджаар өмнө төлдөг байснаасаа илүү үнэ төлж байна уу? Энэ нь танай бүтээгдэхүүн сайжирч, хэрэглэгчдийн амьдралд илүү өндөр үнэ цэнийг бий болгож чадаж байна уу? Хэрэв тийм бол энэ нь бизнесийн өсөлт юм.

#5 Ашиглалтын Хугацааны Дүн

Ашиглалтын хугацааны дүн (АХД) нь нэгж хэрэглэгчээс урт хугацааны туршид орж ирэх ирээдүйн цэвэр ашгийг өнөөдөр бодож гаргаж байгаа хэмжээ юм.

Энэ нь танай нэгж хэрэглэгчийн урт хугацааны үнэ цэнийг тодорхойлоход тусалдаг бөгөөд хэрэглэгч татахад гаргасан зардлыг хассаны дараа ямар хэмжээний цэвэр ашгийг нэгж хэрэглэгчээс олж байгааг тодорхойлдог.

АХД-г дараах байдлаар тооцоолж болно:

Нэг хэрэглэгчид ногдох орлого (сар тутам) = Захиалгын дундаж үнэ * Захиалгын тоо

Нэг хэрэглэгчээс орох ашгийн маржин = (Хэрэглэгчээс орж ирсэн орлого – Хэрэглэгчтэй холбоотой хувьсах зардлууд). Хувьсах зардалд хэрэглэгчдэд хүрэх, борлуулах зардлаас гадна тэдэнд үйлчилгээ үзүүлэхэд шаардагдах бүх төрлийн үйл ажиллагааны зардал орно.

Ашиглалтын Хугацааны Дүн = Хэрэглэгчээс орж ирсэн сарын ашиг * Хэрэглэгчийн ашиглалтын дундаж хугацаа

Хэрэв танд цөөхөн сарын түүх, худалдааны мэдээлэл байгаа бол тэр байгаа мэдээлэл дээрээ тулгуурлан тооцоолохыг зөвлөж байна.

Нэг хэрэглэгчид оногдох ашгийн маржиныг, нэг хэрэглэгчийг татахад зарцуулсан өртөгтэй харьцуулсан тоо мөн их чухал байдаг. Энэ тоогоор бизнесүүд маркетинг, борлуулалтынхаа явцын үр дүнг хэмждэг.

#6 Нийт худалдааны дүн

Нийт Худалдааны Дүн нь тодорхой хугацааны турш дахь борлуулалтын явцад хуримтлагдсан нийт орлогыг хэлнэ. Энэ нь тус зах зээлд хэрэглэгч талаас ямар хэмжээний зарцуулалт хийж буйг харуулна. Энэ нь зах зээлийн хэмжээг тодорхойлох бөгөөд одоогийн арилжааны төвшинг сүүлийн сараар болон улирлаар нь жилчилсэн байдлаар харахад тусална.

#7 Орж ирээгүй буюу хойшлогдсон орлого болон нэхэмжлэх

SaaS (Software-н түрээс хэлбэрийн үйлчилгээ) бизнесүүдийн хувьд энэ нь орлого баталгаажихын өмнө, захиалгын дагуу урьдчилгаа болгон авсан төлбөр юм.

SaaS компанийн хэвийн өсөлттэй үгүйг хэмжих оновчтой хэмжүүр нь бүх нэхэмжлэхийн дүнг харах бөгөөд нэг улирлын орлого дээр өмнөх улирлаас энэ улирлын орлогыг хассан зөрүүг нэмэх юм. Хэрэв SaaS компанийн захиалга өсөж байгаа бол нэхэмжлэх мөн харилцан өснө гэсэн үг юм.

Орлого нь хэрэглэгчийн бодит үнэлэмжийг дутуу үнэлэхэд хүргэдэг тул дан ганц орлогоор SaaS компанийн амжилтыг дүгнэхээс арай алсыг харсан арга нь нэхэмжлэхийн хэмжээг харах билээ. Гэхдээ энэ нь төвөгтэй байж болно. Учир нь SaaS компани төлөгдөөгүй нэхэмжлэлүүдээ цуглуулснаар урт хугацааны туршид тогтвортой орлоготой харагдаж, бизнесийг байгаагаас нь ч амжилттай харагдуулж болно.

#8 Хэрэглэгч Татах Зардал … Холимог vs. Төлбөртэй, Органик vs. Органик бус

Өөрсдөө хандсан хэрэглэгчийн зардалтай маркетингийн аяны үр дүнд татсан хэрэглэгчдээс ялгахад бэрх. Холимог хэрэглэгч татах зардал нь бүх сувгаар орж ирсэн шинэ хэрэглэгчдийн элсүүлэх зардлыг хэлдэг ч энэ нь танд төлбөртэй явуулсан маркетингийн аян тань ашгаа өгч байгаа эсэхийг нарийн хянахад хэцүү хэвээр байдаг.

Иймээс хөрөнгө оруулагчид төлбөртэй маркетингийн шугамаар элссэн хэрэглэгчдийн тоог илүү чухалчилж асуудаг.

Зарим тохиолдолд төлбөртэй аян органик хэрэглэгчдийг татахад нөлөөлсөн байдаг тул холимог ХТЗ-ыг үр дүнтэй харагдуулахын тулд гарсан нөлөөг баримттайгаар тайлбарлах шаардлага гарна. Гэвч, маш олон хөрөнгө оруулагчид аль аль талаас харах сонирхолтой байдаг.

Хөрөнгө оруулагчид мөн хэрэглэгчийг татсан сувгуудыг задаргаагаар харуулсан тоо баримтыг харах хүсэлтэй байдаг. Жишээлбэл: Фэйсбүүк сувгаар татсан хэрэглэгчдийн зардал яг хэд байсан бэ?

Хүмүүсийн төсөөллөөс зөрдөг нэг зүйл гэвэл чи хэдий олон тооны хэрэглэгчдийг татахаар ажиллана тэр хэмжээгээрээ нэгж хэрэглэгчийг татан, элсүүлэх зардал өсдөг. Эхний 1000 хэрэглэгчдийг татахад магадгүй нэг хэрэглэгч тутамд 1 доллар зарцуулсан бол, цаашлаад дараагийн 10,000-д хэрэглэгч тутамд 2 доллар, түүний дараагийн 100,000-д хэрэглэгч тутамд 5-10 доллар зарцуулагдах жишээ бий. Тиймээс борлуулалтын суваг бүрдээ татсан хэрэглэгчдийнхээ тоо хэмжээг тооцоолохгүй өнгөрч болохгүй юм.

#9 Идэвхтэй хэрэглэгчид

“Идэвхтэй” гэдэг үгийг компани болгон хязгааргүй олон янзаар тодорхойлдог. Зарим тайланд үүнийг тийм ч хайхардаггүй – жишээлбэл: анхны удаа үйлчлүүлж буй хэрэглэгч болон санаандгүй нэг удаа үйлчлүүлсэн хэрэглэгчдийг оролцуулсан өндөр пропорцтой үзүүлэлт харагдах нь элбэг.

“Идэвхтэй” гэдэгт чухам ямар тодорхойлолттой хэрэглэгчид багтахыг тодорхой болго.

#10 Сарын харьцуулалттай өсөлт

Ихэнхдээ сар бүрийн дундаж өсөлтийн хувь хамгийн энгийн арга болдог.

#11 Хорогдол

Бүх л төрлийн хорогдол байдаг – долларын, хэрэглэгчийн гэх мэт. Жишээлбэл: Зарим компани үүнийг хорогдсон орлого гэдэг байдлаар нь жил тутам хэмждэг.

Хөрөнгө оруулагчид үүнийг дараах байдлаар хардаг:
Сар тутмын хэрэглэгчийн хорогдол = Алдсан хэрэглэгчид/өмнөх сарын нийт хэрэглэгчид
Нийт хорогдол: Тухайн сард алдсан тогтмол орлого/өмнөх сарын тогтмол oрлого

#12 Зарлагын Төвшин

Зарлагын төвшин нь компанийн бэлэн мөнгө хэр хурдан багасаж байгааг харуулна. Ялангуяа гарааны бизнесүүд зарлагаа сайн хянах шаардлагатай. Учир нь бэлэн мөнгө дуусах үед хөрөнгө босгох эсвэл зардлаа багасгахад хугацаа хангалтгүй үлдсэн байдаг.

Мөн цэвэр зарлага болон нийт зарлагын харьцуулалтыг хэмжих нь чухал:
Нийт зарлага нь нөгөө талаараа зөвхөн танай сар тутмын зардал болон бусад бүх бэлэн мөнгөний зарцуулалтын нийлбэрийг хэлнэ.
Хөрөнгө оруулагчид цэвэр зарлагад анхаарал хандуулах хандлагатай байдаг. Учир нь танай дансанд үлдсэн мөнгө үйл ажиллагааг хэр удаан цааш явж чадахыг харуулж байдаг. Тэд мөн орлого болон зардал хэрхэн өсөж буйг анхаарч ажигладаг.

#13 Downloads

Аппликешны бизнесийн хувьд татаж авсан тоо нь хэтэрхий өнгөц үзүүлэлт юм.

Хөрөнгө оруулагчид харин давтан хэрэглээ хэр байгааг, өдөр болон сар тутмын идэвхтэй хэрэглэгчдийн тоо, зургийг шэйр хийсэн болон үзсэн үзүүлэлт гэх мэт илүү нарийн тоог харахыг хүсдэг.

#14 Нэгдсэн график (vs. Өсөлтийн хэмжүүр)

Нэгдсэн өсөлтийн графикт үргэлж дээшээ өссөн шугам харагддаг. Гэвч энэ нь өсөлтийг харуулах бодит хэмжүүр биш юм. Учир нь бизнес уруудаж байсан ч, дээшээ чиглэсэн график харуулах боломжтой юм.

Хөрөнгө оруулагчид сар тутмын нийт худалдааны дүн, сар тутмын орлого, сар тутамд шинээр орсон хэрэглэгчдийн тоо зэргийг онцолж хардаг.

#15 Графикт ашиглагддаг заль мэх

Өсөлтийг хуурамчаар харуулдаг нийтлэг аргууд нь Ү-тэнхлэгийг нэгжгүйгээр график зурах, өсөлтийг хэтрүүлэн харагдуулахын тулд хавчиж харуулах, мөн бодит тоог оролцуулалгүй өсөлтийг хувиар харуулах нь олонтаа байдаг. (Хувиар харуулсан үзүүлэлт жижиг компаниудын хувьд үнэн бодит өсөлтийг сүржин, худал илэрхийлж байдаг).

#16 Үйл Ажиллагааны Дараалал

Та өөрийн компанийн үйл ажиллагааг танилцуулахдаа үзүүлэлтүүдийг хаанаас нь ч эхлүүлж болно.

Хөрөнгө оруулагчид бизнесийг дүгнэхдээ юун түрүүнд нийт худалдааны дүн, орлого болон захиалгыг харах нь элбэг байдаг. Эдгээр нь тухайн бизнесийн хэмжээг тодорхойлох чухал үзүүлэлтүүд юм.

Хөрөнгө оруулагчид тухайн бизнесийн хэмжээг баримжаалсны дараагаар өсөлтөд анхаарлаа хандуулан тухайн компанийн үйл ажиллагаа хэр сайн явагдаж байгааг харахыг хүсдэг. Эдгээр үндсэн хэмжүүрүүд сонирхолтой байвал үлдсэн хэдийг сонирхож хардаг.

Орчуулан нийтэлсэн: 10/5/2015, www.iderod.com

Эх сурвалж: www.http://a16z.com  Авторууд: Жефф Жордан, Франк Чен, Прит Касиредди
Хамтран орчуулсан: Пүрэвням (CallPro LLC)

Хүний тархи, мэдрэлийн системийн үйл ажиллагааг судладаг эрдэмтдийн судалгааны үр дүнд үндэслэн удирдах албан тушаалтнууд өөрсдөө болон хамт олноо илүү бүтээлчээр сэтгэх суурийг тавих боломжтой.
Хүний тархи өмнө нь хэзээ ч харж, мэдэрч, шийдэж байгаагүй шинэ зүйлстэйгээ тулгарах үедээ өөрөөр ажилладаг гэдгийг эрдэмтэд тогтоожээ. Байнга давтагддаг үйлдлээ гүйцэтгэх, байдаг л асуудалд шийдэл олохын тулд хүний тархи өмнө нь туулсан замаараа л явдаг учраас, өөр өөр булан тохойд нуугдаж байгаа чадваруудаа ашигладаггүй байна.
Энэ нийтлэлээр бид удирдах ажилтнууд өөрсдийн болон хамт олныхоо бүтээлч сэтгэлгээг өдөөх, хөгжүүлэх шалгарсан практик аргуудыг танилцуулж байна.

Биеэрээ мэдэр

Өөрөө болон ажилтнуудаа ажлын байрнаасаа гарч, бүтээлчээр сэтгэх, шинэлэг санал санаачлага гаргах явцыг нь дэмжих тусгайлсан дасгал ажил хийлгэх юмуу зорилгод чинь тус болох арга хэмжээнд оролцуул.
Хойд Америкийн нэгэн дэлгүүр хэрэглэгчдийнхээ худалдан авах үйл явцыг илүү тааламжтай болгох зорилгоор дэлгүүрийн шийдлээ өөрчлөх төсөл хэрэгжүүлжээ. Ингэхдээ ажилчдаа бүтээлчээр сэтгүүлэхийн тулд ажилтнуудаа 3-4 хүнээс бүрдсэн багуудад хуваан, өөрийнх нь дэлгүүрээс тэс өөр (тухайлбал; гоо сайхны, гадуур хувцасны, гараар хийсэн шоколадны) дэлгүүрүүдтэй танилцуулж, судлуулахаар илгээж.
Ажлын байр, хурлын өрөөнөөсөө гарч, өөр, өөр дэлгүүрүүдээр хэсч, худалдан авалт хийж, үйлчилгээний ажилтнуудтай нь ярилцаж, зураг авч судалгаа хийсэн нь тус дэлгүүрийн ажилтнуудад дэлгүүрийнхээ талаарх тогтсон төсөөллийг эвдэх боломж олгоод зогсохгүй, урьд нь төсөөлж ч байгаагүй шинэ санал санаачлагыг дасгал ажлын дараа эргээд хурлынхаа өрөөнд цуглан олж мэдэснээ бие биетэйгээ хуваалцах явцад гаргаж байв.
Дээрх байдлаар шинэ зүйлийг биеэрээ мэдрэх боломжийг олгох нь байгууллагуудад ажилтнуудаа илүү бүтээлчээр сэтгэх суурийг тавьж өгдөг байна. Бид дараах аргуудыг туршаад үзэхийг танд санал болгож байна.

  • Танай жинхэнэ хэрэглэгч танай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг авахын тулд ямар шат дамжлагаар явдаг яг тэр процессыг өөрийн биеэр туулж, ямар сэтгэгдэл төрснөө тэмдэглэх. Боломжтой бол зураг авч, баримтжуулах.
  • Өөр компаниуд (өрсөлдөгч компаниуд чинь ч багтана)-аас мөн тэдний жинхэнэ хэрэглэгчийн худалдан авалт хийхэд туулах процессыг өөрийн биеэр мэдрээд өөрийн компаний ижил төрлийн процесстой харьцуул.
  • Мөн л жирийн хэрэглэгч гэж өөрийгөө төсөөлөн өөрийн юмуу өрсөлдөгч компанийхаа аль нэг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний талаар онлайн судалгаа хийж, мэдээлэл цуглуул. Дараа нь тодорхой бүтээгдэхүүн юмуу үйлчилгээтэй холбоотой асуудлаар байгууллагадаа хандаад үз.
  • Хэрэглэгчид танай бүтээгдэхүүн үйлчилгээг худалдан авах юмуу хэрэглэдэг орчинд ороод танайх ямар нэмэлт давуу талууд санал болгодог, танай өрсөлдөгчид ямар давуу талуудтай, түүнчлэн хэрэглэгчид худалдан авах шийдвэрээ хэр хугацаанд хэрхэн гаргадгийг ажиглалт, харилцан ярианд суурилан тань.

Улиг болсон ойлголтуудаа хал

Өөрийн байгууллагаар зогсохгүй танай салбарт бат бөх оршин тогтнодог ойлголтуудыг ганцаараа байхдаа тунгааж, эсвэл багийнхантайгаа хийдэг уулзалтынхаа үеэр хэрэг болгон ярилцаж тодорхойлох дасгал ажил хийгээрэй. Бүх л байгууллагууд “бид үүнийг ингэж л хийдэг” гэсэн хэвшмэл ойлголтуудтай байдаг бөгөөд хэрэглэгчдийн хүсэл, эсвэл стратегийн шинэ чиг хандлагад нийцүүлэн тэдгээр хэвшмэл ойлголтуудыг өөрчлөх талаар бодохыг ч хүсэхгүй байх нь бий.
Үүнтэй холбогдуулан бид (Mckinsey-ын зөвлөхүүд) байгууллагуудад өөрсдийнх нь бизнест гол нөлөөтэй технологиуд одоогоос нэг, хоёр, гурван жил, эсвэл бүр хагас жилийн дараа гэхэд хэрхэн хувьсан өөрчлөгдөх боломжтой талаар тэмдэглэл хөтөлж байхыг зөвлөдөг. Ихэнх байгууллагуудын бизнесийн төлөвлөгөөг харахад технологийн хувьсал зэрэг бизнест нь ихээхэн нөлөөлж болох өөрчлөлтүүдийг төдийлэн тооцоолдоггүй. Гэтэл манай дэлхий гурав, дөрөвхөн жилийн өмнө одоогийнх шиг нийгмийн сүлжээ, хувийн блог зэрэгт хэрэгдээгүй байсан. Энэ мэт өөрчлөлт ирээдүйд улам ихээр, улам хурдтайгаар явагдах болно.
Байгууллагад чинь тогтсон хэвшмэл, улиг болсон ойлголтуудыг халж, бүтээлч шинэлэг сэтгэлгээг нэвтрүүлэхийг хүсч байгаа удирдах ажилтнууд өөрсдийн хэрэглэгчид, салбарт чинь тогтсон норм, бүр бизнесийн загварынхаа ч талаар дахин бодож үзэхэд чинь туслах дараах асуултуудад хариулаарай.

  • Бид ямар төрлийн бизнес эрхэлдэг вэ?
  • Биднээс хэрэглэгчид ямар түвшний үйлчилгээ хүлээдэг вэ?
  • Хэрэглэгчид юунд хэзээ ч мөнгө төлөхийг хүсдэггүй вэ?
  • Ямар борлуулалтын сувгийн стратеги бидэнд зайлшгүй шаардлагатай вэ?

Харьцуулалт хий

Өөрийн болон ажилтнуудынхаа бүтээлч сэтгэлгээг өдөөхийн тулд танай компаний харъяалагддаг салбараас өөр салбарын компаниудтай мөн өөрсдийгөө харьцуулаад үзээрэй. Мэдээж иймэрхүү дасгал ажлыг компанийхаа дотоод хурал, уулзалтын үеэр хийх нь тохиромжтой. Гэхдээ бид бусад компанийг хуулбарлахыг санал болгоогүй шүү.
Бидний санал болгож буй харьцуулалтыг хийхдээ дараах асуултуудыг хэлэлцүүлэг эхлүүлэх гараа болгон ашиглаж болно.

  • Google манай мэдээллийн баазыг хэрхэн удирдах байсан бол?
  • Disney манай хэрэглэгчидтэй хэрхэн харьцах байсан бол?
  • Southwest Airlines манай зардлыг хэрхэн танах байсан бол?
  • Zara манай нийлүүлэлтийн сувгийг хэрхэн шинэчлэн зохион байгуулах байсан бол?
  • Starwood Hotel манай байнгын хэрэглэгчийн хөтөлбөрийг хэрхэн загварчлах байсан бол?

Зохиомлоор шахаанд оруул

Ямар нэгэн шахаа, дарамтанд орохоороо зарим хүний тархи тайван үеийнхээс өөрөөр, илүү бүтээлчээр ажилладаг байна.
Доорх асуултууд бол дээрх аргаар шинэ санаа, санаачлага гаргахад чиглэсэн асуултуудын жишээ юм. Мэдээж удирдах ажилтнууд өөрсдийн байгууллага, салбар, орчин нөхцөлдөө тохируулан дараах нөхцлүүдийг өөрчилж болно. Эдгээрт:

  • Та хэрэглэгчидтэйгээ зөвхөн онлайнаар л харилцах боломжтой.
  • Та зөвхөн ганцхан хэрэглэгчийн сегментэд хүрч үйлчлэх боломжтой.
  • Та эцсийн хэрэглэгчдэд зориулан бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ гаргадаг байсан бол одоо бизнесүүдэд зориулсан бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ гаргах шаардлагатай боллоо. Энэ нөхцлийг эсрэгээр нь ашиглаж болно.
  • Та бүтээгдэхүүнийхээ үнийг 50% хямдруулах хэрэгтэй боллоо.
  • Ганц шөнийн дотор танай борлуулалтын хамгийн том суваг байхгүй боллоо.
  • Та бүтээгдэхүүнээ одоогийнхоос 5 дахин үнэтэйгээр борлуулах ёстой.
  • Та өөрийн бусдаас ялгарах давуу талаа ямар нэгэн байгууллагатай хамтран хүргэх боллоо.

Дүгнэж хэлэхэд, бүтээлч сэтгэлгээ нь хэн нэгэн азтай хүнд л байдаг зүйл биш. Та өөрийгөө болон өөрийн ажилтнуудаа урьд тулгарч байгаагүй орчин нөхцөлд оруулж, хэвшмэл болсон ойлголтуудтай нь нүүр тулуулж, бусад байгууллагуудтай харьцуулалт хийлгүүлж, хүнд хэцүү сорилтуудыг даван туулуулснаар өөрийнхөө болон ажилтнуудынхаа бүтээлч сэтгэлгээ, шинэлэг санал санаачлагыг хөхүүлэн дэмжих боломжтой.

Танд энэ нийтлэл таалагдсан бол манай цахим листэнд ЭНД ДАРЖ бүртгүүлэн ижил төстэй мэдээлэл хүлээн авч байгаарай!

Эх сурвалж: www.mckinsey.com

Өнгөрсөн 10 гаруй жилийн хугацаанд Хятад улсын ДНБ гайхмаар өсч, дэлхийн эдийн засгийн хүчирхэг мотор байж ирсэн. Харин сүүлийн хэдэн жил дээрх өсөлт удааширч, дэлхийн түүхий эдийн үнэ огцом унаж, хөгжингүй болон хөгжиж байгаа олон орны өсөлтөнд томоохон чөдөр уясан.

Харин одоо биднийг юу хүлээж байгаа бол? Гутранги үзэлтнүүд Хятад улс бусад улсуудыг гүйцэж авах нэг удаагийн томоохон үсрэнгүй хөгжлийнх нь үе дуусгавар болсон гэж дүгнэж байна. Харин өөдрөг үзэлтнүүд ирэх 10-15 жилийн хооронд Хятад дэлхийн улсуудыг хөгжлөөрөө түүчээлсэн хэвээр байх боломжтой төдийгүй эдийн засгийнхаа бүх салбарыг солонгоруулан хөгжүүлнэ гэж итгэж байна.

Хөгжлийн шинэ загвар
Сүүлийн үед Хятадад хамгийн хүчтэй яригдаж байгаа сэдэв бол тус улсын эдийн засгийн байдал юм. 2015 онд Хятадын ДНБ болон ажлын байрны өсөлт 25 жилийн түүхэн дэхь хамгийн доод түвшиндээ хүрсэн, бизнесүүдийн өр асар ихээр нэмэгдсэн, гадаад валютын нөөц 500 тэрбум ам.доллараар буурсан төдийгүй 2015 оны дунд гэхэд хөрөнгийн зах зээл 43%-ийн бууралт үзүүлсэн зэрэг нь гутранги үзэлтнүүдэд Хятад улс санхүүгийн хямралд орох замдаа явж байна гэж дүгнэх хангалттай шалтгаан болсон.

Харин өөдрөг үзэлтнүүд Хятадын дотоодын хэрэглэгчид, дотоодын бизнесүүдийн эдийн засгийн хүчийг нэмэгдүүлж, бүтээмжид суурилсан өсөлтийн загварыг бий болгосноор тус зах зээлд өрсөлдөгч компаниудад тоглоомын шинэ талбарыг бий болгоно гэж үзэж байна.

Хэрэглээний хувьсал
Хятадын дотоодын хэрэглэгчдийн худалдан авалт нэмэгдэхийн хэрээр ихэвчлэн дотоодын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний сонголт, чанараар хязгаарлагдаж байдаг хэрэглээний сагсных нь төрөлжилт нэмэгдэнэ. Үнэндээ, сүүлийн үед Хятад хэрэглэгчид бөөнөөр, хямд бүтээгдэхүүн авахаас илүү чанартай, цөөн тооны бүтээгдэхүүн авах сонирхолтой болсон. McKinsey-ээс Хятадын 44 хотод 18-56 насны 10,000 хэрэглэгчээс авсан судалгаанд оролцогчдын 50% нь хамгийн чанартай, хамгийн үнэтэй бүтээгдэхүүн үйлчилгээ хэрэглэх хүсэлтэй байдаг гэсэн нь хэдэн жилийн өмнөхтэй харьцуулахад огцом өөрчлөгдсөн хандлага юм.

Дижитал хувьслын үр нөлөө
2015 оны 12-р сарын байдлаар Хятадад 690 сая интернет хэрэглэгч, 700 сая ухаалаг утас хэрэглэгч байгаа нь Хятадын хэрэглэгчдийн сүүлийн үеийн эрэлт хэрэгцээг судалж, мэдэх таатай орчинг бүрдүүлж байна.

Электрон худалдаа
Дээрх боломжийг дээд зэргээр ашиглахын тулд Хятадын онлайн бизнес эрхлэгчид Европ, АНУ зэрэг газруудад онлайн бизнес эрхлэгчдийн адил тоон мэдээллийн дүн шинжилгээг нарийн ашиглаж хэрэглэгчдийнхээ зан төлвийг ойлгож, худалдан авалт хийх дадлыг нь даган дууриах хэрэгтэй.

Тоон мэдээллийн дүн шинжилгээний ач тусын талаар бидний удахгүй хүргэх нийтлэлийг хүлээн авахыг хүсвэл имэйл хаягаа энд дарж  бүртгүүлээрэй!

Улам олон Хятад хэрэглэгчид нийгмийн сүлжээг юу худалдан авахтай холбоотой шийдвэр гаргахдаа ашигладаг болсон өнөө үед мөн л нийгмийн сүлжээг ашиглах ур чадвараа нэмэгдүүлэх хэрэгцээ бизнесүүдэд зайлшгүй тулгарч байна.

Үйлчилгээний салбарын дижиталчлал
Энд онцлууштай нэг зүйл бол нийгмийн үйлчилгээний салбарт ч онлайнаар мэдлэг, мэдээллээ хуваалцсанаар хотод байгаа эмч нар алслагдсан хөдөө орон нутгийн эмнэлгүүдэд эмчлүүлж байгаа өвчтөнүүдэд теле-эмнэлэг систем ашиглан эмчилгээ зөвлөгөө үзүүлж хот, хөдөөгийн боловсролын ялгааг багасгахад хувь нэмрээ оруулах боломжтой.

Дууриагчаас санаачлагч руу
Дэлхийн шинэ, шилдэг технологиудаас суралцан, өөрсдийн үйлдвэрлэлдээ шингээх тактикаа инновацийн тэргүүлэгч болох зорилгоор сольсон нь Хятадын бүтээмжид суурилсан өсөлтийн загварынх нь түлхүүр хэсэг юм.
Судалгаанаас харахад Хятадын Судалгаа, Дизайн (R&D)-д чиглэсэн зардал 2007-оос 2015 оны хооронд 120%-иар өссөн төдийгүй лав 2020 он хүртэл салбар салбарын компаниуд дизайны төвүүдээ өргөтгөхийн хэрээр энэ тоо улам нэмэгдэх төлөвтэй байна. Харин Хятадад төвтэй дизайны төвүүдэд тулгарах томоохон асуудал нь дотоодын зах зээлдээ зориулсан бүтээгдэхүүн гаргахад төвлөрөх биш дэлхийн зах зээлд зориулагдсан шинэлэг, шинэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх юм.
Хятад инновацийн тоглолтоо сайжруулахын хэрээр олон улсын бизнес эрхлэгчид Хятадад хамааралтай Судалгаа, Дизайнаа илүү хямдаар, илүү хурднаар гүйцэтгэх хэрэгтэй болно. Тэд Хятад дахь судалгааны платформуудынхаа төсөл хөгжүүлэлтийг илүү хурдасгаж, Хятадын дотоодын өрсөлдөгчдөөсөө хоцрохгүй байх шаардлага урган гарч байна.

Дэлхийн түвшний тоглогч болох
Хэдийгээр Fortune 500 жагсаалтанд Хятадын 110 компани бичигддэг нь АНУ-ын дараа орохуйц үзүүлэлт боловч эдгээр компанийн дийлэнх ихэнх нь дотоодын барилга, дэд бүтэц, эрчим хүч, санхүүгийн чиглэлийн компаниуд байдаг. Тэдний ихэнх нь нүсэр хөрөнгөнд суурилсан, нөөцийг монопольчилсон зөвхөн Хятад дотроо үйл ажиллагаа эрхэлдэг ба 80% нь төрийн өмчит компаниуд байдаг.

Харин Нэг бүс, Нэг зам хөгжлийн стратегиэрээ Хятад Африк, Ази, Европын олон оронтой шууд холбогдохоор зорьж байна. Хятадын засгийн газраас 1 их наяд ам.долларыг төрийн өмчит санхүүгийн байгууллагууд болон төрийн өмчит бусад компаниудынхаа глобал төслүүдээр дамжуулан дээрх хөтөлбөрт зарцуулахаар төсөвлөсөн.

Автоматжуулалтын эрин үе
Мөн Хятад үйлдвэрлэлээ илүү автоматжуулах нөөц бололцоо, хэрэгцээ шаардлага ч ихтэй. Хэдийгээр Хятад дэлхийн роботын хамгийн том зах зээл боловч Хятад компаниудын 10,000 үйлдвэрийн ажилчин дутамд 36 робот ноогдож байгаа нь бусад хөгжингүй эдийн засагтай улсуудын дундажтай харьцуулахад даруй 50 орчим хувиар бага, АНУ-ын ижил үзүүлэлттэй харьцуулахад тавны нэгтэй нь л тэнцэхээр түвшинд байгаа юм.

Дүгнэж хэлэхэд, Хятадын эдийн засаг салаа замын уулзвар дээр ирсэн байж болох ч бүтээмжид суурилсан дэвшилтэт эдийн засаг руу ахих шилжилт нь амжилттай хэрэгжвэл Хятадад болон Хятадтай холбоотой ажилладаг бизнесүүдэд шинэ дутам боломжийн хажуугаар төдий хэмжээний шийдвэрлэх шинэ асуудлууд гарч ирэх нь дамжиггүй.

Эх сурвалж:www.mckinsey.com

Аж үйлдвэрийн хувьсгал, орчин үеийн бидний нэршилээр технологийн хувьсгал бүрийн үр дүнд бидний амьдрал нэг алхам урагшилж бид илүү хөгжин цааш явах боломжтой болж байлаа. Харин сүүлийн жилүүдэд бидний амьдралд чимээгүйхэн нэвтрэн орж буй үйлдвэрлэлийн 4-р хувьсгалд бид бэлэн байна уу? Саяхан www.ted.com-р Tim Leberecht-н ярианаас “ойрын 20 жилд бидний өнөөдөр хийж буй ажлын тал нь ямар нэг робот юм уу програм хангамжаар хийгдэх болно” гэж сонссон маань технологийн чиглэлээр ажилладаг, бүтээмжийг өсгөхийн тулд байнга эрэл хайгуул хийж үнэ цэнэ багатай ажлуудыг автоматжуулахыг зорьж байдаг миний хувьд энгийн өдөр тутмын ажил маань боловч тоо баримттайгаар хүн төрөлхтөнд үзүүлэх нөлөөг нь сонсоход харгис санагдсаныг нуух юун. Тиймээс технологийн 4-р хувьсгал гэж юуг хэлээд байна, ямаршуу өөрчлөлтүүд бий болох талаар зарим судалгаанууд дахь сонирхол татсан мэдээллүүдийг нэгтгэн та бүхэнд хүргэж байна.

Бид дэлхийн геополитикийн өөрчлөлтүүд, эдийн засгийн хямрал, зах зээлийн хумигдалыг хэрхэн давах талаар завгүй бодож ажиллаж байх зуур технологийн хувьсгал чимээгүйхэн газар авч байна. Технологийн 4-р хувьсал нь бидний амьдрах, ажиллах хэв маягаас гадна хоорондын харилцааг маань тэр чигт нь өөрчилж байна. Интернэтийн хэрэгслүүд, 3Д хэвлэл, хүнийн генийн бүтэцийн кодчилолыг нээсэн болон нанотехнологиудыг бид 4-р үеийн аж үйлдвэрийн хувьсгалын бүрдэл хэсгүүд гэж үзэж болохоор байна.

Роботууд аль хэдийн бидний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг арга барилыг өөрчилсөн. Гэхдээ бүх хүнийг робот орлоогүй зарим үйлдвэрлэлд хүмүүс оролцсон хэвээрээ байгаа. Бүхэлдээ мэдрэгчтэй, бодох чадвартай машинуудаас бүрдсэн ухаалаг үйлдвэрүүдбаригдсанаар том өөрчлөлт бий болно. Энд өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн маш хямд зардлаар бүтээгдэх боломжтой болно. Хамгийн чухал нь эдгээр үйлдвэрүүд нь хүний оролцоогүй тул хямд өртөг бүхий ажилчдыг хайж үйлдвэрлэлийн байрлалыг солих шаардлагагүй, ажилчдын амь насыг эрсдэлд оруулахгүйгээр дэлхийн өнцөг булан бүрт маш үр өгөөжтэй ажиллах боломжтой.

Энэхүү технологи нь одоогийн үйлдвэрлэлийн төвлөрлийг бутаргаж, бүтээгдэхүүнийг илүү олон газар хурдан үйлдвэрлэх боломжийг олгож байгаа нь хүн амын нягтаршил багатай манай Монгол гэх мэт улсуудад ашигтай тусах юм. Улс төр болон нийгмийн хувьд энэхүү шинэ ойлголт нь санаа түгшээсэн болон сэтгэл догдлуулсан байдлыг зэрэг дагуулж буй юм. Үйлдвэрээс хүмүүсийг явуулснаар ажилгүйдлийн түвшин асар ихээр өсч, замбараагүй, эрх чөлөөтэй байдал газар авч хүнд нөхцөл байдлыг үүсгэх магадлалтай.

АНУ-ын тээврийн салбарт ажиллагсадын 70% нь том машины жолооч байдаг гэсэн судалгаа байдаг. Харин 4-р хувьсгалын үр нөлөөгөөр интернэтийн хэрэгсэл (IoT)-үүд нь тээврийн салбарыг тэр чигт нь өөрчлөх дүр зурагтай байна. 2016 оны 4-р сард томоохон ачааны машин үйлдвэрлэгчид болох DAF, Daimler, Iveco, MAN, Scania болон Volvo-н нэрийн өмнөөс цуваа машинууд хагас автомат буюу жолоочийн хяналтан доор Европын улсуудаар туршилтын тээвэрлэлтийг хийсэн бол 2016 оны 10-р сард Америкт анхны жолоочгүй машин 190км-ын тээврийг амжилттай зохион байгуулаад байгаа ба энэхүү жолоочгүй машин нь дөнгөж эхний шатны дэвшил байх нь. Мөн жижиг ачаа илгээмжийн салбарт Дрон аль хэдийн нэвтэрсэн бөгөөд АНУ гэх мэт орнуудад түүний хөдөлгөөнийг зохицуулах эрх зүйн актуудын боловсруулалтын шатанд ажиллаж байна. Цаашид ухаалаг тээврийн систем нь дэлхийн нүүрсхүчлийн хийн хэрэглээг бууруулж хаягдлыг багасгах боломжтой болж байна.

Бэлтгэл сайтай биш байвал өөрчлөлт нь хүлээж авахад хүндрэлтэй байдаг. 3Д хэвлэлийн хувьд бүүр хэрцгий өөрчлөлтүүдийг бий болгохоор байна. Энэ нь яг хэрэгцээтэй үедээ хүссэн загварынхаа бүтээгдэхүүн болон түүний эд ангийг интернэтээс татан авч хэвлэх боломжийг олгоно.

3Д хэвлэл бүрэн нэвтэрснээр тээвэрлэлтийн зардалд мэдэгдэхүйц хэмжээний бууралтыг үзүүлэх тул үүнээс үүсдэг бохирдол дагаад багасна. Мөн эрүүл мэндийн салбарт 3Д хэвлэл хүний өвчилсөн эд эрхтэнг нөхөх зорилгоор аль хэдийн ороод байна. Хүний генетикийн бүтцийг хуулбарлах боломжтой болж байгаа нь маш их маргааныг дагуулж байна. Генийг хуулбарлан гаргаж авсан шинэ эрхтэнүүд нь ямар нэг эд эрхтэн өвчлөхөд оронд нь хувилан гаргасан эрүүлийг нь шилжүүлэн суулгах боломжийг олгож байна. Үүнтэй холбоотойгоор дэлхийн хүн амын дундаж наслалт нь улам өндөр болох болчихоод байна. Тиймээс засгийн газрууд тэтгэвэр болон өндөр насны халамжийн бодлогодоо өөрчлөлт оруулахгүй бол төсөв болон эдийн засгийн хүндрэлүүд үүсэх магадлалтай байна.
Харин нийгмийн бүлгийнхэн, ажиллах чадамжтай нас болон тэтгэврийн насыг дахин тодорхойлохшаардлагатай болж байна. Бид хүмүүсийг хагас цагаар ч бай бүтэн цагаар ч бай илүү урт хугацаанд ажиллуулж байх шаардлагатай тулгараад байна. Хүн төрөлхтөний хэрэгцээнд ургамлын гаралтай орц найрлагуудыг ашиглах хандлага улам өсөх тул хамгийн чухал нь ургац хураалтын хэмжээг нэмэгдүүлэх асуудал ч тулгамдах шинжтэй байна.

Өмнөх жишээнүүдээс харахад технологийн 4-р хувьсгал нь үйлдвэрлэлээс тээвэрлэлт, хөдөө аж ахуйгаас санхүүгийн гээд эдийн засгийн бүхий л салбаруудад нөлөөлөх нь гарцаагүй болоод байна. Мөн боловсролын салбарыг ч өөрчлөхөөр байна. Бид ангид суурилсан уламжлалт боловсролын системээ хадгалсаар байгаа. Энэ аргаас илүү сайныг бид урт хугацааны дараа л олж илрүүлэх байх. Гэхдээ бид технологид суурилсан зардал хэмнэсэн, хүртээмжтэй байдлыг нэмсэн аргуудыг түлхүү дэмжих нь тодорхой болоод байна. MIT, Harvard, саяхан Oxford-н их сургууль гээд дэлхийн тэргүүлэх их сургуулиуд ар араасаа цахим сургалтын төвүүдийг байгуулаад эхэлсэн бөгөөд www.coursera.org болон www.khanacademy.org зэрэг үнэгүй, чанартай боловсролын сайтууд ч маш өргөн хэрэглэгдэх болоод байгааг та мэдэж байгаа байх.

4-р хувьсгалын талаарх олон таамаглалууд нь улс төр, нийгэм болон соёлын ялгааг үл харгалзан өөрөө аяндаа бий болохоор байна. Сүүлийн 30 гаруй жилийн хугацаанд орлогын ялгаатай байдал улам бүр газар авч байгаа нь технологийн өөрчлөлтийг амжилттай нэвтрүүлж чадсан зарим хүмүүст ихээхэн ашиг тусыг өгч байна. Технологи нь өөрөө асар үнэтэй байгаа тул хойноос дагагчдын хувьд гүйцэж өөрийн болгоход, илүү боломжтой бүүр илүү сайжирсан шинэ хувилбарууд нь гарсаар байна. Бид цаашид улам илүү бий болох боломжтой энэхүү шударга биш байдлыг дэвэргэхгүй байх хэрэгтэй бөгөөд боломжоороо бууруулах шаардлагатай. 4-р хувьсгалыг хүн бүрт ашигтай байлгах нөхцөлийг засгийн газрууд, компаниуд болон бусад олон улсын байгууллагууд хамтран хэлэлцэж шийдвэрлэх шаардлагатай.

Үнэндээ технологийн өөрчлөлт нь дэлхийн геополитикийн балансад аль хэдийн нөлөөлөөд эхэлсэн. Зарим улсууд бусдаасаа илүү хүчтэй болж эхэлж байна. Дэлхий ертөнц тогтвортой, цэгцтэй байх үр дүнтэй засаглалын механизмыг бүтээхийг шаардаж байна.

19-р зууны төгсгөлөөр бий болсон Үйлдвэрлэлийн 2-р хувьсгал нь бидэнд орчин үеийн хими, автомашин, цахилгаан бараа болон бусад маш олон төрлийн бараа бүтээгдэхүүнийг авчирсан.

Эдгээр нь хүн төрөлхтөнд ашиг тустай байсан нь үнэн ч Дэлхийн 1, 2-р дайнаас гадна олон сөргөлдөөн буюу үхлийг ч дагуулсан.

Тиймээс 4-р хувьсгалыг эв зүйтэй хүлээн авч чадах эсэх нь бидний улс төрийн хамгийн том уриалга болох биз ээ.

Дээр дурдсан олон жишээнээс та боломжийг харж чадаж байна уу? Айдасыг мэдэрч байна уу? Нэгэнт энэ өөрчлөлтүүд бидний амьдралд нэвтрээд эхэлсэн байгаа тул өөрийнхөө өдөр дутамдаа хийж буй ажилдаа дүн шинжилгээ хийхийг танд зөвлөе. Цөөн хүн амтай, таруу байршилтай манай улсын хувьд энэхүү хувьсгал нь хэзээ ч мөрөөдөж байгаагүй боломжийг бий болгож мэдэх юм. Тиймээс бүгдээрээ илүү ухаантай, мэдлэгтэй байж болж буй өөрчлөлтүүдийг Монголчлоод амьдрал ахуйгаа дээшлүүлцгээх үү?

Эх сурвалж: Fourth revolution to change everything, Mauro Guillen (director of the Lauder Institute, Wharton School, University of Pennsylvania)

2014 онд Монгол дахь Канадын элчин сайдын яамнаас Монголын боловсролын салбарт хийсэн судалгаа, дүн шинжилгээнд дурдсанаар жил бүр 24000 Монголчууд гадагшаа явж, ямар ч үед 40000 Монголчууд гадаадын аль нэг улсад суралцаж байна гэжээ. Саяхан хамтын ажиллагаа эхлүүлэх зорилгоор Улаанбаатар хотод ирж ажилласан Сингапурын боловсролын зөвлөх үйлчилгээ үзүүлдэг компаний Герман зөвлөх маань дээрх тоог сонсоод уулга алдахыг бодоход багагүй тоо бололтой.

Дээрх компани маань Сингапур, Хятад, Энэтхэг тэргүүтэй голдуу Азийн орны ахлах ангийн сурагчдыг АНУ, Их Британийн шилдэг их дээд сургуулиудад өөрт тохирох мэргэжлээрээ, амжилттай элсэн ороход нь зориулсан бүх талын зөвлөгөө (тохирох сургуулиа сонгох, шалгалтууддаа бэлтгэх, эссегээ бичих, ярилцлагандаа бэлтгэх гэх мэт) –г өгдөг, ингэхдээ өөрсдийн боловсруулсан комьютерийн дэвшилтэт систем (software)-ийг ашигладаг. Энэхүү систем нь тэдэнтэй ижил төрлийн үйлчилгээ үзүүлдэг болон үзүүлэхийг зорьж буй төвүүдийн бүтээмж, үр дүнг мэдэгдэхүйц дээшлүүлж, ажлыг хичнээн хөнгөвчилж болохыг мэдэрсэн тэд системээ гадаад зах зээлд нэвтрүүлж эхлээд буй.

Түүнчлэн энэхүү системийн ач тусыг мэдсэн ахлах ангийн сурагчид өөрсдийнхөө санаачлагаар сургуулиудынхаа багш, удирдлагуудад мэдээлэл хүргэн сургуулиараа нэгдэн хэрэглэж буй тохиолдол Сингапур, Хятад зэрэг орнуудад цөөнгүй гарч байгаа нь технологиор дамжуулан боловсролын хүртээмжийг огцом дээшлүүлэх зорилготой Cialfo компанийханд бахархалтай үйл явдал болсон байна. Тэдний дэвшилтэт системийн талаар АНУ-ын телевизийн томоохон суваг болох CNBC хүртэл сурвалжлага бэлдсэн байх юм. Энд дарж үзнэ үү. 

Нийтлэлийн эхэнд Герман зөвлөхийг маань уулга алдуулсан гадаадад сурдаг болон сурахаар бэлтгэж буй Монгол оюутан залуусын тоо бол гадаадад суралцах хүсэлтэй хэн нэгний нийт өрсөлдөгчдийн тухайд бодвол зөвхөн Монгол гэсэн ганц улсын хэмжээний тоо гэдэг нь ойлгомжтой. Иймд Монголоос хүн ам зэрэг олон хүчин зүйлээрээ илүү бусад олон орны оюутан залуусаас ялгарч, өөрт хамгийн тохирох сургуульдаа амжилттай элсэн орж, амьдралын бусад том зорилгууддаа алхам алхмаар хүрэхийн тулд эртнээс төлөвлөгөөтэй, тактиктай бэлтгэх хэрэгтэй. Ингэхийн тулд Герман зөвлөхийн маань санал болгож буй 3 гол тактикыг дор хүргэе.

1. Гадаадад сурах бэлтгэлээ 2-3 жилийн өмнөөс хийж эхлэх;

Гадаадын нэр хүндтэй их дээд сургуулиуд жил дутам хэдэн арван мянган өргөдөл дундаас хэдхэн зуу, магадгүй хэдхэн арван оюутныг шалгаруулан авдаг. Онцлог нь эдгээр хэдэн мянган өргөдөл өгөгчдийн ихэнх нь тус тусынхаа улс, муж, сургуулийн хэмжээнд манлайлагчид байдаг. Иймд тэднээс ялгарахын тулд зөвхөн онцсайн дүнтэй байх хангалтгүй. Та хичээлээс гадуур нийгмийн тусын тулд сайн дурын ажилд идэвхитэй оролцох, эсвэл ямар нэгэн урлаг, спортын төрлөөр тууштай хичээллэх зэргээр өөрөө өөрийнхөө шилдэг хувилбарыг бий болгохын тулд идэвхитэй, тууштай, тактиктай ажиллах хэрэгтэй.

Ялангуяа хүссэн сургуульдаа өргөдөл өгөхөөс өмнөх 2-3 жилд гаргасан амжилт, оролцсон уралдаан тэмцээн, арга хэмжээнүүд чинь академик дүнгээс чинь илүү таныг товойлгох том үзүүлэлт гэдгийг санаарай.

2. Дэлхийн сургуулиудын үнэлгээний жагсаалт (world university ranking)-ыг биш зорилгодоо нийцүүлэн, сурахаар эрмэлзэж буй сургуулийнхаа жагсаалтыг өөрөө гарган баримтлах;

Гадаад, дотоодын нэр хүндтэй их дээд сургуулиуд зарим хүний хувьд толгой нь эргэмээр олон мэргэжлийн ангиудтай байдаг. Бүх мэргэжлийн хөтөлбөрүүдээ нэгэн жигд чанартай хүргэдэг сургуулиуд хуруу дарам цөөхөн. Иймд чиний сонирхол, хүсэл, чадамжинд нийцсэн мэргэжлийг л сайн чанартай олгодог сургуулийг судалж мэдээд, түүндээ элсэх бэлтгэлээ эртнээс хийгээрэй.

3. Зорьсон сургуульдаа элсэх өргөдлөө аль болох эрт өгөх;

Гадаадын томоохон их, дээд сургуулиуд ихэнхдээ өргөдөл хүлээн авах хоёр хугацаа заасан байдаг. Эхний хугацаанд багтаж өргөдлөө өгөгсөд элсэн орох төдийгүй тэтгэлэг авах магадлал хамаагүй өндөртэй байдаг. Тухайлбал доорх зурагт үзүүлсэнчлэн хэрвээ та өргөдөл хүлээн авах эхний хугацаанд нь багтаж өргөдлийн маягтаа гүйцэд, бүрэн зөв бүрдүүлэн өгсөн тохиолдолд таны Harvard, Yale зэрэг АНУ-ын төдийгүй дэлхийн шилдэг их дээд сургуулиудад тэнцэх магадлал хоёр дахь буюу хожуу хугацаанд багтаж өгснөөс даруй 3-7 дахин нэмэгддэг гэсэн судалгаа байдаг байна.

Эх сурвалж: www.cialfo.co

Хэрвээ танд дээрх зөвлөгөө таалагдсан бөгөөд илүү олон экспертийн зөвлөгөө, мэдээлэл авах хүсэлтэй бол манай сайтын мэдээлэл авах хэсэгт цахим хаягаа бүртгүүлээрэй.

Танд амжилт хүсье!