Archive for the
‘Бизнес’ Category

Төслийг хэзээ эхлүүлэхээ мэдэх нь төслийн амжилтын эхлэл юм. Гэвч, маш цөөхөн байгууллага цогц төслийн төлөвлөлттэй байдаг. Хэрэв төслөө яарч эхлүүлбэл хугацаандаа дуусгах магадлал нь маш бага бүр цаашилбал бүтэлгүйтэх тохиолдол тулгарна.

Үүний тод жишээ бол 2013 оны 4-р сарын 15-нд худалдаанд гараад 2015 онд хийгдэхээ больсон Google-ийн нүдний шил юм. Уг нүдний шил нь худалдаанд гарснаас хойш хоёр жилийн явцад ахиц муутай байсан нь хэрэглэгчдийн дунд энэ нь эцсийн бүтээгдэхүүн үү эсвэл зүгээр л туршилтын бүтээгдэхүүн байсан эсэх дээр эргэлзээ үүсгэсэн. Хэд хэдэн зах зээл (загварын шоу, экстрем спорт гэх мэт) дээр уг бүтээгдэхүүнийг зоригтойгоор гаргах гэж оролдсоныг эс тооцвол бодит хувьсал хийх бүтээгдэхүүн болгож чадаагүй. Үүний эсрэг жишээ бол Apple-ийн iPhone юм. Анх 2001 онд Стив Жобст iPhone-ийг бий болгох саналыг тавьсан юм. Түүнд уг санаа, ялангуяа тухайн үеийн хамгийн ашигтай, хамгийн хурдан хөгжиж буй салбаруудын нэг болох харилцаа холбооны салбарт хийх өөрчлөлт нь маш их таалагдсан. Сонирхол татахуйц төсөөлөл байсан ч түүнийг ойлготлоо төсөл болгохоосоо татгалзсан. Стив Жобс Apple-ийн удирдлагын багт байгууллагын төвлөрөл, эрч хүч, гол нөөцөө iTunes-ийг өсгөх болон хөгжим сонсох шинэ хэрэгсэл iPod-ийг нэгтгэх гэсэн хоёр стратегийн чиглэлдээ зориулах ёстойг анхааруулсан. Тэрээр ухаалаг гар утасны ойлголтыг цааш нь судлах, туршилтын бүтээгдэхүүнийг боловсруулах, бусад харилцаа холбооны байгууллагуудтай хамтрах ажилд хэдэн инженерийг томилсон юм. Анхны саналаас гурван жилийн дараа буюу 2004 онд ухаалаг утасны төсөл албан ёсоор эхэлсэн. Гайхалтай биш гэж үү?

Дээрх 2 жишээнээс бид байгууллага өөрийн нөөцийг хэзээ ямар төсөл дээр оруулахаа шийдэх нь стратегийн чухал ач холбогдолтойг харж байна. Удирдлагын багт эсвэл хувь хүмүүст зөв цаг нь ирэхэд тохирсон шийдвэр гаргахад нь туслах тодорхой заасан менежментийн арга гэж байхгүй.

Төслийг боловсруулахад S-муруй загварыг ашиглах

S-муруй загварчлалыг анх шинэ инноваци нь зах зээлд хэр хурдан нэвтрэн орж, хүлээн зөвшөөрөгдөж, өргөн тархаж болохыг хэмжих зорилгоор Е.М.Рожерс ашиглахыг санал болгож байсан. Уитни үүнийг хувь хүний сурч боловсрох, хөгжүүлэх загварыг гаргахад ашигласан. S-муруйн суурь нь бага өсөлт, удаан үе шат юм. Удаан гэдэг нь харьцангуй ойлголт учир нь хурдацтай шинэчлэлт, өөрчлөлтийн орчинд хэн ч хэтэрхий удаан байх боломжгүй. Гэхдээ шинэ санааг эрэлхийлж буй болон уг санаагаа бодит төсөл болгох боломжийг бага нөөцөөр судлах хугацааг S-муруйн суурь нь харуулж байгаа юм. Энэ үе шатны зорилго нь шинэ санаа нь үнэхээр амжилттай хэрэгжих эсэхийг тодорхойлох явдал юм. Энэ үе шатанд та 6 үндсэн асуултад хариулт өгөх хэрэгтэй.

Уг төслийг өмнө нь хийж байсан уу?

Боловсруулж буй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд зах зээл байгаа эсэхийг тодорхойлох нь чухал. Үүнийг хийхдээ, зорилтот хэрэглэгчдийнхээ ямар асуудлыг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээрээ шийдэж байгааг, үнэхээр шийдэл хэрэгтэй эсэх, эсвэл аль хэдийн зах зээлээ эзэлсэн өрсөлдөгчидтэй тулгарах эсэхийг судлаарай. Өрсөлдөөнд танд давуу талыг өгч чадах онцлог танай шинэ санаанд байна уу? Зах зээлд танай бүтээгдэхүүн үйлчилгээ нэвтэрч болохуйц орон зай байна уу? Танай гаргасан санаа шинэ байх тусам үүнийг судлахад S-муруйн сүүлийн хэсэгт илүү их цаг хугацаа шаардагдах тул төслөө шууд эхлүүлэхээс татгалзаарай.

Төсөл нь танай үндсэн бизнесийн нэг хэсэг ба хэрэгжилтэд нь танай давуу талууд ашиглагдах уу? Эсвэл та цоо шинэ салбарт хүчээ үзэх гэж байна уу?

Үндсэн бизнесээс тань өөр салбар бол S-муруйн төгсгөлд мөн л илүү цаг хугацаа шаардагдана. Түүнчлэн, үндсэн бизнесийн бусад төслүүдээ бүгдийг нь тооцож үзэх нь чухал. Учир нь олон төсөл зэрэг хэрэгжүүлэх нь байгууллагыг эрсдэлд оруулах аюултай. Зарим томоохон байгууллагуудын ашигладаг төслүүдийн зохион байгуулалтыг авч үзвэл нийт төслийнх нь 60% нь үндсэн бизнесийнх, 30% нь хамааралтай бизнесийн салбарынх, үлдсэн 10% нь өөр салбарт хэрэгжүүлж буй төсөл эзэлдэг байна.

Та төслийнхөө хамрах хүрээг нарийн тодорхойлж чадах уу? Төсөл дуусах үед ямар харагдахыг мөн ямар үр дүнд хүрэхийг мэдэх үү?

Үндсэн шаардлагуудаас хэдийг нь та мэдэх вэ (1-100%)? Хэрэв танай төслийн үр дүнгийн талаарх 50% -иас бага хувь нь тодорхой байгаа бол төслийг илүү сайн тодорхойлохын тулд нэмэлт судалгаа хийх нь зохимжтой. Төслийн менежментийн уламжлалт онол нь төслийн эхэнд шаардлагуудыг 100 хувь тодорхойлох ёстой гэж бидэнд заадаг боловч бодит байдалд энэ нь маш хэцүү гэдгийг бид мэднэ. Нийт шаардлагын 80-90% тодорхой болсон үед төслийг эхлүүлэх шатанд шилжих нь зөв.

Хөрөнгө оруулалтын зардал хэд вэ?

Байгууллагад шаардлагатай нөөцүүд бэлэн байгаа эсэхийг, хэрэв байхгүй бол гаднаас авах шаардлагатай нөөцийн хамт тодорхойлно. Энэ нь танай байгууллагын хийж чадах мөн хүсэж байгаа зүйл мөн үү? Төслүүд нь зардал өндөртэй бөгөөд анх төлөвлөснөөс илүү өртөг гарах магадлал өндөр гэдгийг санаарай. Зөвхөн санхүүгийн хувьд төдийгүй илүү нөөц болон менежментийн цагийг шаардах тохиолдол гардаг. Тиймээс төслийг эхлүүлэхийн өмнө зардал нь хэнээс гарах, тооцоолсон нөөцийг бүрэн гаргах боломжтой эсэх, удирдлагын багийн цаг зарцуулалт зэргийг баталгаажуулах хэрэгтэй. Эдгээр нь S-муруйн төгсгөлд хийгдэх чухал шийдвэрүүд юм.

Том байгууллага эсвэл салбарынхаа тэргүүлэгч нартай хамтран ажиллах шаардлага гарч байна уу?

Маш сайн санаанууд, гайхалтай төслүүд нь гол оролцогч талуудын оролцоог бүрэн хангуулаагүйн улмаас бүтэлгүйтсэн тохиолдлууд олон байдаг. Судалгааны үе шат нь төслийн оролцогч талуудыг нэгтгэж, амжилттай хэрэгжих нөхцөлийг нь нэмэгдүүлдэг. Та чухал оролцогч талуудаас худалдан авалт хийж байна уу? Харьцахад хэцүү оролцогч тал байна уу? Байгууллага дотор идэвхгүй оролцогчид байна уу?

Ажлын хуваарь нь ямар байх вэ?

Явц удаан төслүүдийг урьдчилан санхүүжүүлэх нь өртөг өндөртэй мөн хүссэн үр дүнд хүрэх магадлал багатай байдаг. Үндсэн үр дүнгүүдийг тодорхойлж ажлын хуваарийг тодорхой болгох шаардлагатай. Шахуу хугацаанд үр дүнг гаргахыг зорьж байгаа бол багуудаа ухаалаг ажиллуулах хэрэгтэй. Их цаг шаардагдахгүй гэж тооцсон ажлуудаа төлөвлөлтийн үед сайн нягтлах шаардлагатай. Төслөө хэрэгжүүлэхээр шийдсэн бол S-муруй нугаралтын хэсэг нь төсөл эхлүүлэх боломжит үе юм. Шаардлагатай нөөцийг бэлдэж, ажиллагсдын цагийн хуваарьт ажлуудаа тусгаж, зорилгоо тодорхой болгож, хугацаагаа тогтоосон байх ёстой. Шаардлагатай хэрэгцээг бүгдийг нь тодорхойлж хангасан үед л төслийг эхлүүлэх нь зөв. S-муруйн эгц нуруу хэсэг нь огцом өсөлтийн үе юм. Төсөл эхэлсний дараа энэ муруйгаас хурдан дээш гарахад бэлэн байх ёстой. Бид амжилтад хүрэх магадлал өндөртэй, үндэслэлтэй төслүүд бий болгохыг хүсдэг. S-муруйн төгсгөл нь тухайн санаа хэрэгжих чадвартай эсэх, санаагаа хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай мэдэгдэхгүй хэсгийг олж мэдэх, эсвэл уг санааг хэрэгжүүлэх хугацаа нь болоогүйг тодорхойлох боломжийг бий болгодог. Заримдаа төслийг хэрэгжүүлж эхлэхээс нь өмнө зогсоох нь хамгийн азтай тохиолдол болдог.

Эх сурвалж: https://hbr.org/

Төслийг хэзээ эхлүүлэхээ мэдэх нь төслийн амжилтын эхлэл юм. Гэвч, маш цөөхөн байгууллага цогц төслийн төлөвлөлттэй байдаг. Хэрэв төслөө яарч эхлүүлбэл хугацаандаа дуусгах магадлал нь маш бага бүр цаашилбал бүтэлгүйтэх тохиолдол тулгарна.

Үүний тод жишээ бол 2013 оны 4-р сарын 15-нд худалдаанд гараад 2015 онд хийгдэхээ больсон Google-ийн нүдний шил юм. Уг нүдний шил нь худалдаанд гарснаас хойш хоёр жилийн явцад ахиц муутай байсан нь хэрэглэгчдийн дунд энэ нь эцсийн бүтээгдэхүүн үү эсвэл зүгээр л туршилтын бүтээгдэхүүн байсан эсэх дээр эргэлзээ үүсгэсэн. Хэд хэдэн зах зээл (загварын шоу, экстрем спорт гэх мэт) дээр уг бүтээгдэхүүнийг зоригтойгоор гаргах гэж оролдсоныг эс тооцвол бодит хувьсал хийх бүтээгдэхүүн болгож чадаагүй. Үүний эсрэг жишээ бол Apple-ийн iPhone юм. Анх 2001 онд Стив Жобст iPhone-ийг бий болгох саналыг тавьсан юм. Түүнд уг санаа, ялангуяа тухайн үеийн хамгийн ашигтай, хамгийн хурдан хөгжиж буй салбаруудын нэг болох харилцаа холбооны салбарт хийх өөрчлөлт нь маш их таалагдсан. Сонирхол татахуйц төсөөлөл байсан ч түүнийг ойлготлоо төсөл болгохоосоо татгалзсан. Стив Жобс Apple-ийн удирдлагын багт байгууллагын төвлөрөл, эрч хүч, гол нөөцөө iTunes-ийг өсгөх болон хөгжим сонсох шинэ хэрэгсэл iPod-ийг нэгтгэх гэсэн хоёр стратегийн чиглэлдээ зориулах ёстойг анхааруулсан. Тэрээр ухаалаг гар утасны ойлголтыг цааш нь судлах, туршилтын бүтээгдэхүүнийг боловсруулах, бусад харилцаа холбооны байгууллагуудтай хамтрах ажилд хэдэн инженерийг томилсон юм. Анхны саналаас гурван жилийн дараа буюу 2004 онд ухаалаг утасны төсөл албан ёсоор эхэлсэн. Гайхалтай биш гэж үү?

Дээрх 2 жишээнээс бид байгууллага өөрийн нөөцийг хэзээ ямар төсөл дээр оруулахаа шийдэх нь стратегийн чухал ач холбогдолтойг харж байна. Удирдлагын багт эсвэл хувь хүмүүст зөв цаг нь ирэхэд тохирсон шийдвэр гаргахад нь туслах тодорхой заасан менежментийн арга гэж байхгүй.

Төслийг боловсруулахад S-муруй загварыг ашиглах

S-муруй загварчлалыг анх шинэ инноваци нь зах зээлд хэр хурдан нэвтрэн орж, хүлээн зөвшөөрөгдөж, өргөн тархаж болохыг хэмжих зорилгоор Е.М.Рожерс ашиглахыг санал болгож байсан. Уитни үүнийг хувь хүний сурч боловсрох, хөгжүүлэх загварыг гаргахад ашигласан. S-муруйн суурь нь бага өсөлт, удаан үе шат юм. Удаан гэдэг нь харьцангуй ойлголт учир нь хурдацтай шинэчлэлт, өөрчлөлтийн орчинд хэн ч хэтэрхий удаан байх боломжгүй. Гэхдээ шинэ санааг эрэлхийлж буй болон уг санаагаа бодит төсөл болгох боломжийг бага нөөцөөр судлах хугацааг S-муруйн суурь нь харуулж байгаа юм. Энэ үе шатны зорилго нь шинэ санаа нь үнэхээр амжилттай хэрэгжих эсэхийг тодорхойлох явдал юм. Энэ үе шатанд та 6 үндсэн асуултад хариулт өгөх хэрэгтэй.

Уг төслийг өмнө нь хийж байсан уу?

Боловсруулж буй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд зах зээл байгаа эсэхийг тодорхойлох нь чухал. Үүнийг хийхдээ, зорилтот хэрэглэгчдийнхээ ямар асуудлыг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээрээ шийдэж байгааг, үнэхээр шийдэл хэрэгтэй эсэх, эсвэл аль хэдийн зах зээлээ эзэлсэн өрсөлдөгчидтэй тулгарах эсэхийг судлаарай. Өрсөлдөөнд танд давуу талыг өгч чадах онцлог танай шинэ санаанд байна уу? Зах зээлд танай бүтээгдэхүүн үйлчилгээ нэвтэрч болохуйц орон зай байна уу? Танай гаргасан санаа шинэ байх тусам үүнийг судлахад S-муруйн сүүлийн хэсэгт илүү их цаг хугацаа шаардагдах тул төслөө шууд эхлүүлэхээс татгалзаарай.

Төсөл нь танай үндсэн бизнесийн нэг хэсэг ба хэрэгжилтэд нь танай давуу талууд ашиглагдах уу? Эсвэл та цоо шинэ салбарт хүчээ үзэх гэж байна уу?

Үндсэн бизнесээс тань өөр салбар бол S-муруйн төгсгөлд мөн л илүү цаг хугацаа шаардагдана. Түүнчлэн, үндсэн бизнесийн бусад төслүүдээ бүгдийг нь тооцож үзэх нь чухал. Учир нь олон төсөл зэрэг хэрэгжүүлэх нь байгууллагыг эрсдэлд оруулах аюултай. Зарим томоохон байгууллагуудын ашигладаг төслүүдийн зохион байгуулалтыг авч үзвэл нийт төслийнх нь 60% нь үндсэн бизнесийнх, 30% нь хамааралтай бизнесийн салбарынх, үлдсэн 10% нь өөр салбарт хэрэгжүүлж буй төсөл эзэлдэг байна.

Та төслийнхөө хамрах хүрээг нарийн тодорхойлж чадах уу? Төсөл дуусах үед ямар харагдахыг мөн ямар үр дүнд хүрэхийг мэдэх үү?

Үндсэн шаардлагуудаас хэдийг нь та мэдэх вэ (1-100%)? Хэрэв танай төслийн үр дүнгийн талаарх 50% -иас бага хувь нь тодорхой байгаа бол төслийг илүү сайн тодорхойлохын тулд нэмэлт судалгаа хийх нь зохимжтой. Төслийн менежментийн уламжлалт онол нь төслийн эхэнд шаардлагуудыг 100 хувь тодорхойлох ёстой гэж бидэнд заадаг боловч бодит байдалд энэ нь маш хэцүү гэдгийг бид мэднэ. Нийт шаардлагын 80-90% тодорхой болсон үед төслийг эхлүүлэх шатанд шилжих нь зөв.

Хөрөнгө оруулалтын зардал хэд вэ?

Байгууллагад шаардлагатай нөөцүүд бэлэн байгаа эсэхийг, хэрэв байхгүй бол гаднаас авах шаардлагатай нөөцийн хамт тодорхойлно. Энэ нь танай байгууллагын хийж чадах мөн хүсэж байгаа зүйл мөн үү? Төслүүд нь зардал өндөртэй бөгөөд анх төлөвлөснөөс илүү өртөг гарах магадлал өндөр гэдгийг санаарай. Зөвхөн санхүүгийн хувьд төдийгүй илүү нөөц болон менежментийн цагийг шаардах тохиолдол гардаг. Тиймээс төслийг эхлүүлэхийн өмнө зардал нь хэнээс гарах, тооцоолсон нөөцийг бүрэн гаргах боломжтой эсэх, удирдлагын багийн цаг зарцуулалт зэргийг баталгаажуулах хэрэгтэй. Эдгээр нь S-муруйн төгсгөлд хийгдэх чухал шийдвэрүүд юм.

Том байгууллага эсвэл салбарынхаа тэргүүлэгч нартай хамтран ажиллах шаардлага гарч байна уу?

Маш сайн санаанууд, гайхалтай төслүүд нь гол оролцогч талуудын оролцоог бүрэн хангуулаагүйн улмаас бүтэлгүйтсэн тохиолдлууд олон байдаг. Судалгааны үе шат нь төслийн оролцогч талуудыг нэгтгэж, амжилттай хэрэгжих нөхцөлийг нь нэмэгдүүлдэг. Та чухал оролцогч талуудаас худалдан авалт хийж байна уу? Харьцахад хэцүү оролцогч тал байна уу? Байгууллага дотор идэвхгүй оролцогчид байна уу?

Ажлын хуваарь нь ямар байх вэ?

Явц удаан төслүүдийг урьдчилан санхүүжүүлэх нь өртөг өндөртэй мөн хүссэн үр дүнд хүрэх магадлал багатай байдаг. Үндсэн үр дүнгүүдийг тодорхойлж ажлын хуваарийг тодорхой болгох шаардлагатай. Шахуу хугацаанд үр дүнг гаргахыг зорьж байгаа бол багуудаа ухаалаг ажиллуулах хэрэгтэй. Их цаг шаардагдахгүй гэж тооцсон ажлуудаа төлөвлөлтийн үед сайн нягтлах шаардлагатай. Төслөө хэрэгжүүлэхээр шийдсэн бол S-муруй нугаралтын хэсэг нь төсөл эхлүүлэх боломжит үе юм. Шаардлагатай нөөцийг бэлдэж, ажиллагсдын цагийн хуваарьт ажлуудаа тусгаж, зорилгоо тодорхой болгож, хугацаагаа тогтоосон байх ёстой. Шаардлагатай хэрэгцээг бүгдийг нь тодорхойлж хангасан үед л төслийг эхлүүлэх нь зөв. S-муруйн эгц нуруу хэсэг нь огцом өсөлтийн үе юм. Төсөл эхэлсний дараа энэ муруйгаас хурдан дээш гарахад бэлэн байх ёстой. Бид амжилтад хүрэх магадлал өндөртэй, үндэслэлтэй төслүүд бий болгохыг хүсдэг. S-муруйн төгсгөл нь тухайн санаа хэрэгжих чадвартай эсэх, санаагаа хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай мэдэгдэхгүй хэсгийг олж мэдэх, эсвэл уг санааг хэрэгжүүлэх хугацаа нь болоогүйг тодорхойлох боломжийг бий болгодог. Заримдаа төслийг хэрэгжүүлж эхлэхээс нь өмнө зогсоох нь хамгийн азтай тохиолдол болдог.

Эх сурвалж: https://hbr.org/

​Бид ажлынхаа шугамаар мянга мянган бизнес эрхлэгчидтэй уулздаг. Энэ явцдаа бид бизнесийн эрүүл өсөлт, амжилтыг илтгэж болохуйц олон хэмжүүрүүд, тоонуудын дунд ажиллаж байсан юм.

Гэвч заримдаа, ийм хэмжүүрүүд тухайн бизнест чухам юу өрнөж байгааг харуулах тийм ч оновчтой үзүүлэлт биш байдаг эсвэл хүмүүс ижил хэмжүүрийг өөр тодорхойлолтоор тайлбарласан байдаг нь бизнесийн тогтвортой ажиллагааг ойлгоход бүр ч бэрх болгодог.

Зарим нэг хэмжүүр нь өдрийн турш өөрийн туршлагаар мэдэрдгийн хувьд танд танил санагдах байх, иймээс бид хамгийн нийтлэг болон ойлгомжгүй метрикс, хэмжүүрүүдийг багцлан тайлбарласан юм.

Зарим хэмжүүрүүдийг хөрөнгө оруулагчид яагаад онцолдгийг тэмдэглэсэн билээ. Хэмжүүр сайн байх нь зөвхөн VC нараас хөрөнгө босгохын тулд биш – энэ нь үүсгэн байгуулагчид нь бизнесийнхээ үйл явцыг зөв явж байгаа үгүйг, жинхэнэ асуудал юунд байгааг тодорхойлоход чухал хэрэгтэй юм.

#1 Захиалга vs. Орлого

Хийгдсэн захиалгын хэмжээ болон орлого хоёр хольж хэрэглэх түгээмэл алдаа гардаг ч эдгээр нь хоорондоо огт адилгүй юм.

Захиалгын хэмжээ гэдэг нь үйлчлүүлэгчид, харилцагчдын гэрээний үүргээр төлнө гэж тохирсон нийт мөнгөн дүн юм.

Орлого нь компани үйлчилгээгээ үзүүлж тохиолдолд, төлбөрөө цуглуулж авсан нийт дүн юм.

Санамж бичиг, аман хэлэлцээрийн аль нь ч захиалга эсвэл орлогод тооцогдохгүй.

#2 Тогтмол орлого vs. Нэг удаагийн орлого

Хөрөнгө оруулагчийн хувьд нийт орлогынх нь ихэнх хувийг тогтмол орж ирдэг орлого нь бүрдүүлдэг компанийг илүүд үздэг. Яагаад? Нэг удаагийн үйлчилгээний орлого нь тогтмол бус, ашгийн маржин бага байдгаас гадна цаашид томруулахад хүнд модельд тооцогддог..

Жилийн Тогтмол Орлого (ЖТО) нь тогтмол орж ирснээр орлогыг бүрдүүлж байдаг хэмжүүрийг хэлнэ. Нэг удаагийн төлбөр болон мэргэжлийн үйлчилгээний төлбөрийг үүнд оролцуулахгүй болохыг анхаарна уу.

Нэгж харилцагчид оногдох ЖТО (ARR): Танай компани хэвийн өсөлттэй явна уу? Tа нэгж харилцагчид хангалттай хэмжээгээр бараа, үйлчилгээгээ зарж чадаж байна уу гэдэг бол эрүүл өсөлттэй бизнест хянаж байх ёстой хэмжүүр юм.

Сарын Тогтмол Орлого: Хүмүүсийн гаргадаг түгээмэл алдаа нь (1) Техник хангамж, суурилуулалт, мэргэжлийн зөвлөгөө, үйлчилгээ зэрэг тогтмол бус төлбөрийг тооцох (2) мөн төлөгдөөгүй захиалгуудыг оруулж тооцох байдаг.

#3 Нийт Ашиг

Захиалга өндөр байх нь хэдий чухал ч, хөрөнгө оруулагчид танай компанийн орлогын урсгал хэр их ашигтай авч ирж байгааг мэдэхийг хүсдэг.

Компани бүрийн нийт ашиг өөр хоорондоо адилгүй тооцоологддог ч ерөнхийдөө үйлдвэрлэл, тээвэрлэлт болон бүтээгдэхүүн үйлчилгээ зэрэг зардлууд тооцогдож, нийт орлогоос хасагдаж ашиг тооцогддог.

#4 Гэрээний нийт дүн vs. Жил тутмын гэрээний дүн

Гэрээний нийт дүн нь урт, богино хугацааны бүх гэрээнд тусгагдсан захиалгын дүнг хэлнэ. Мөн ГНД-д нэг удаагийн төлбөр, мэргэжлийн үйлчилгээний төлбөр болон тогтмол зардлууд багтана.

Жил Тутмын Гэрээний Дүн: 12 сарын мөчлөгтэй гэрээний дагуу орж ирэх нийт мөнгөн дүнг хэлнэ.

Таны бизнесийн хэмжээ хэр том бэ? Та хэрэглэгчдээсээ сар бүр хэдхэн зуун долларын ашиг олж байна уу эсвэл өндөр үнийн дүн бүхий хэлэлцээрүүдийг хийж чадаж байна уу?

Таны бизнес өсөж байна уу? Танай хэрэглэгчид танай бүтээгдэхүүнд дунджаар өмнө төлдөг байснаасаа илүү үнэ төлж байна уу? Энэ нь танай бүтээгдэхүүн сайжирч, хэрэглэгчдийн амьдралд илүү өндөр үнэ цэнийг бий болгож чадаж байна уу? Хэрэв тийм бол энэ нь бизнесийн өсөлт юм.

#5 Ашиглалтын Хугацааны Дүн

Ашиглалтын хугацааны дүн (АХД) нь нэгж хэрэглэгчээс урт хугацааны туршид орж ирэх ирээдүйн цэвэр ашгийг өнөөдөр бодож гаргаж байгаа хэмжээ юм.

Энэ нь танай нэгж хэрэглэгчийн урт хугацааны үнэ цэнийг тодорхойлоход тусалдаг бөгөөд хэрэглэгч татахад гаргасан зардлыг хассаны дараа ямар хэмжээний цэвэр ашгийг нэгж хэрэглэгчээс олж байгааг тодорхойлдог.

АХД-г дараах байдлаар тооцоолж болно:

Нэг хэрэглэгчид ногдох орлого (сар тутам) = Захиалгын дундаж үнэ * Захиалгын тоо

Нэг хэрэглэгчээс орох ашгийн маржин = (Хэрэглэгчээс орж ирсэн орлого – Хэрэглэгчтэй холбоотой хувьсах зардлууд). Хувьсах зардалд хэрэглэгчдэд хүрэх, борлуулах зардлаас гадна тэдэнд үйлчилгээ үзүүлэхэд шаардагдах бүх төрлийн үйл ажиллагааны зардал орно.

Ашиглалтын Хугацааны Дүн = Хэрэглэгчээс орж ирсэн сарын ашиг * Хэрэглэгчийн ашиглалтын дундаж хугацаа

Хэрэв танд цөөхөн сарын түүх, худалдааны мэдээлэл байгаа бол тэр байгаа мэдээлэл дээрээ тулгуурлан тооцоолохыг зөвлөж байна.

Нэг хэрэглэгчид оногдох ашгийн маржиныг, нэг хэрэглэгчийг татахад зарцуулсан өртөгтэй харьцуулсан тоо мөн их чухал байдаг. Энэ тоогоор бизнесүүд маркетинг, борлуулалтынхаа явцын үр дүнг хэмждэг.

#6 Нийт худалдааны дүн

Нийт Худалдааны Дүн нь тодорхой хугацааны турш дахь борлуулалтын явцад хуримтлагдсан нийт орлогыг хэлнэ. Энэ нь тус зах зээлд хэрэглэгч талаас ямар хэмжээний зарцуулалт хийж буйг харуулна. Энэ нь зах зээлийн хэмжээг тодорхойлох бөгөөд одоогийн арилжааны төвшинг сүүлийн сараар болон улирлаар нь жилчилсэн байдлаар харахад тусална.

#7 Орж ирээгүй буюу хойшлогдсон орлого болон нэхэмжлэх

SaaS (Software-н түрээс хэлбэрийн үйлчилгээ) бизнесүүдийн хувьд энэ нь орлого баталгаажихын өмнө, захиалгын дагуу урьдчилгаа болгон авсан төлбөр юм.

SaaS компанийн хэвийн өсөлттэй үгүйг хэмжих оновчтой хэмжүүр нь бүх нэхэмжлэхийн дүнг харах бөгөөд нэг улирлын орлого дээр өмнөх улирлаас энэ улирлын орлогыг хассан зөрүүг нэмэх юм. Хэрэв SaaS компанийн захиалга өсөж байгаа бол нэхэмжлэх мөн харилцан өснө гэсэн үг юм.

Орлого нь хэрэглэгчийн бодит үнэлэмжийг дутуу үнэлэхэд хүргэдэг тул дан ганц орлогоор SaaS компанийн амжилтыг дүгнэхээс арай алсыг харсан арга нь нэхэмжлэхийн хэмжээг харах билээ. Гэхдээ энэ нь төвөгтэй байж болно. Учир нь SaaS компани төлөгдөөгүй нэхэмжлэлүүдээ цуглуулснаар урт хугацааны туршид тогтвортой орлоготой харагдаж, бизнесийг байгаагаас нь ч амжилттай харагдуулж болно.

#8 Хэрэглэгч Татах Зардал … Холимог vs. Төлбөртэй, Органик vs. Органик бус

Өөрсдөө хандсан хэрэглэгчийн зардалтай маркетингийн аяны үр дүнд татсан хэрэглэгчдээс ялгахад бэрх. Холимог хэрэглэгч татах зардал нь бүх сувгаар орж ирсэн шинэ хэрэглэгчдийн элсүүлэх зардлыг хэлдэг ч энэ нь танд төлбөртэй явуулсан маркетингийн аян тань ашгаа өгч байгаа эсэхийг нарийн хянахад хэцүү хэвээр байдаг.

Иймээс хөрөнгө оруулагчид төлбөртэй маркетингийн шугамаар элссэн хэрэглэгчдийн тоог илүү чухалчилж асуудаг.

Зарим тохиолдолд төлбөртэй аян органик хэрэглэгчдийг татахад нөлөөлсөн байдаг тул холимог ХТЗ-ыг үр дүнтэй харагдуулахын тулд гарсан нөлөөг баримттайгаар тайлбарлах шаардлага гарна. Гэвч, маш олон хөрөнгө оруулагчид аль аль талаас харах сонирхолтой байдаг.

Хөрөнгө оруулагчид мөн хэрэглэгчийг татсан сувгуудыг задаргаагаар харуулсан тоо баримтыг харах хүсэлтэй байдаг. Жишээлбэл: Фэйсбүүк сувгаар татсан хэрэглэгчдийн зардал яг хэд байсан бэ?

Хүмүүсийн төсөөллөөс зөрдөг нэг зүйл гэвэл чи хэдий олон тооны хэрэглэгчдийг татахаар ажиллана тэр хэмжээгээрээ нэгж хэрэглэгчийг татан, элсүүлэх зардал өсдөг. Эхний 1000 хэрэглэгчдийг татахад магадгүй нэг хэрэглэгч тутамд 1 доллар зарцуулсан бол, цаашлаад дараагийн 10,000-д хэрэглэгч тутамд 2 доллар, түүний дараагийн 100,000-д хэрэглэгч тутамд 5-10 доллар зарцуулагдах жишээ бий. Тиймээс борлуулалтын суваг бүрдээ татсан хэрэглэгчдийнхээ тоо хэмжээг тооцоолохгүй өнгөрч болохгүй юм.

#9 Идэвхтэй хэрэглэгчид

“Идэвхтэй” гэдэг үгийг компани болгон хязгааргүй олон янзаар тодорхойлдог. Зарим тайланд үүнийг тийм ч хайхардаггүй – жишээлбэл: анхны удаа үйлчлүүлж буй хэрэглэгч болон санаандгүй нэг удаа үйлчлүүлсэн хэрэглэгчдийг оролцуулсан өндөр пропорцтой үзүүлэлт харагдах нь элбэг.

“Идэвхтэй” гэдэгт чухам ямар тодорхойлолттой хэрэглэгчид багтахыг тодорхой болго.

#10 Сарын харьцуулалттай өсөлт

Ихэнхдээ сар бүрийн дундаж өсөлтийн хувь хамгийн энгийн арга болдог.

#11 Хорогдол

Бүх л төрлийн хорогдол байдаг – долларын, хэрэглэгчийн гэх мэт. Жишээлбэл: Зарим компани үүнийг хорогдсон орлого гэдэг байдлаар нь жил тутам хэмждэг.

Хөрөнгө оруулагчид үүнийг дараах байдлаар хардаг:
Сар тутмын хэрэглэгчийн хорогдол = Алдсан хэрэглэгчид/өмнөх сарын нийт хэрэглэгчид
Нийт хорогдол: Тухайн сард алдсан тогтмол орлого/өмнөх сарын тогтмол oрлого

#12 Зарлагын Төвшин

Зарлагын төвшин нь компанийн бэлэн мөнгө хэр хурдан багасаж байгааг харуулна. Ялангуяа гарааны бизнесүүд зарлагаа сайн хянах шаардлагатай. Учир нь бэлэн мөнгө дуусах үед хөрөнгө босгох эсвэл зардлаа багасгахад хугацаа хангалтгүй үлдсэн байдаг.

Мөн цэвэр зарлага болон нийт зарлагын харьцуулалтыг хэмжих нь чухал:
Нийт зарлага нь нөгөө талаараа зөвхөн танай сар тутмын зардал болон бусад бүх бэлэн мөнгөний зарцуулалтын нийлбэрийг хэлнэ.
Хөрөнгө оруулагчид цэвэр зарлагад анхаарал хандуулах хандлагатай байдаг. Учир нь танай дансанд үлдсэн мөнгө үйл ажиллагааг хэр удаан цааш явж чадахыг харуулж байдаг. Тэд мөн орлого болон зардал хэрхэн өсөж буйг анхаарч ажигладаг.

#13 Downloads

Аппликешны бизнесийн хувьд татаж авсан тоо нь хэтэрхий өнгөц үзүүлэлт юм.

Хөрөнгө оруулагчид харин давтан хэрэглээ хэр байгааг, өдөр болон сар тутмын идэвхтэй хэрэглэгчдийн тоо, зургийг шэйр хийсэн болон үзсэн үзүүлэлт гэх мэт илүү нарийн тоог харахыг хүсдэг.

#14 Нэгдсэн график (vs. Өсөлтийн хэмжүүр)

Нэгдсэн өсөлтийн графикт үргэлж дээшээ өссөн шугам харагддаг. Гэвч энэ нь өсөлтийг харуулах бодит хэмжүүр биш юм. Учир нь бизнес уруудаж байсан ч, дээшээ чиглэсэн график харуулах боломжтой юм.

Хөрөнгө оруулагчид сар тутмын нийт худалдааны дүн, сар тутмын орлого, сар тутамд шинээр орсон хэрэглэгчдийн тоо зэргийг онцолж хардаг.

#15 Графикт ашиглагддаг заль мэх

Өсөлтийг хуурамчаар харуулдаг нийтлэг аргууд нь Ү-тэнхлэгийг нэгжгүйгээр график зурах, өсөлтийг хэтрүүлэн харагдуулахын тулд хавчиж харуулах, мөн бодит тоог оролцуулалгүй өсөлтийг хувиар харуулах нь олонтаа байдаг. (Хувиар харуулсан үзүүлэлт жижиг компаниудын хувьд үнэн бодит өсөлтийг сүржин, худал илэрхийлж байдаг).

#16 Үйл Ажиллагааны Дараалал

Та өөрийн компанийн үйл ажиллагааг танилцуулахдаа үзүүлэлтүүдийг хаанаас нь ч эхлүүлж болно.

Хөрөнгө оруулагчид бизнесийг дүгнэхдээ юун түрүүнд нийт худалдааны дүн, орлого болон захиалгыг харах нь элбэг байдаг. Эдгээр нь тухайн бизнесийн хэмжээг тодорхойлох чухал үзүүлэлтүүд юм.

Хөрөнгө оруулагчид тухайн бизнесийн хэмжээг баримжаалсны дараагаар өсөлтөд анхаарлаа хандуулан тухайн компанийн үйл ажиллагаа хэр сайн явагдаж байгааг харахыг хүсдэг. Эдгээр үндсэн хэмжүүрүүд сонирхолтой байвал үлдсэн хэдийг сонирхож хардаг.

Орчуулан нийтэлсэн: 10/5/2015, www.iderod.com

Эх сурвалж: www.http://a16z.com  Авторууд: Жефф Жордан, Франк Чен, Прит Касиредди
Хамтран орчуулсан: Пүрэвням (CallPro LLC)

Ямар нэгэн байгууллага тогтвортой, ашигтай ажиллах стратегиа тодорхойлсны дараа (ДЭЛХИЙН ШИЛДЭГ НОМЫН ХУРААНГУЙ “BLUE OCEAN STRATEGY” ЦУВРАЛ №1 , ЦУВРАЛ №2 уншихыг санал болгоё) түүнийгээ хэрэгжүүлэх нь хамгийн ярвигтай асуудал байдаг. Байгууллага гэлтгүй хувь хүн ч гэсэн ямар нэгэн ажил хэрэг бодож төлөвлөөд, түүнийгээ бодитоор хэрэгжүүлэх гэж нилээн хүндрэлүүдтэй нүүр тулдаг. Ялангуяа тухайн ажил хэрэг нь байгууллагын одоогийн статус квог өөрчлөхийг шаардаж байвал бүр том асуудлуудтай нүүр тулах хэрэг гардаг.
Судалгаанаас харахад аливаа байгууллагад дотоод өөрчлөлт, шинэчлэлт хийхэд дараах дөрвөн гол асуудал тулгардаг байна. Үүнд:
1. Танин мэдэхүйн буюу байгууллагын ажилтнуудыг дотооддоо стратегийн ч юмуу шинэчлэлт хийх хэрэгтэй гэж үнэмшүүлэх. Тухайн байгууллагын одоогийн стратеги, ажиллах арга барил урт хугацаандаа өсөлт хөгжилд садаа болж мэдэх ч ажилтнуудад нь дасал болсноор барахгүй байгууллага өнөөдөр ашигтай ажиллаж чадаж байхад юун өөрчлөлт вэ гэсэн ажилтнуудын хандлага.

2. Нөөцийн хязгаарлагдмал байдал. Аливаа байгууллагад хийх өөрчлөлт, шинэчлэлт гүн гүнзгий байх тусам илүү их нөөц шаардагддаг. Гэтэл санхүүгийн ч юмуу хүний нөөцийн ч юмуу хомсдолд ороод ирэхээрээ байгууллагууд өөрчлөлт шинэчлэлтийг эрэлхийлэх нь түгээмэл байдаг даа.
3. Урам зориг. Одоогийн статус квог өөрчлөн шинэчлэх ажилд байгууллагад шийдвэрлэх үүрэг гүйцэтгэдэг ажилтнуудыг хэрхэн ханцуй шамлан, урам зоригтойгоор орж ажиллах нөхцлийг бүрдүүлэх вэ? Байгууллагын дотоод шинэчлэлт, өөрчлөлт багагүй хугацаа шаарддаг гэтэл менежерүүд үүнд бэлэн үү?
4. Байгууллагын дотоод улс төр. Ялангуяа олон зэрэг дэвтэй, томоохон байгууллагуудад энэ асуудал илүү хамаатай. Нэгэн менежер, манай байгууллагад таныг шинэ санал санаачлага гаргах талаар бодчихоод босож амжаагүй байхад чинь буудаж унагадаг/зогсоодог гэж хэлсэн байдаг.
Хэдийгээр дээрх асуудлууд байгууллага бүрт их, бага харилцан адилгүй хэмжээгээр тулгардаг ч байгууллагадаа өөрчлөлт, шинэчлэлт хийхээр төлөвлөж, зорьж байгаа та энэ талаар мэдэж, шинэчлэлтийн төлөвлөгөөгөө хэрэгжүүлэх явцад чинь дээрх асуудлууд тулгарахад хэрхэн шийдэх талаараа урьдчилан бодож, тунгаасан байх хэрэгтэй.

ХОЛБООТОЙ НИЙТЛЭЛҮҮД:

1. ДЭЛХИЙН ШИЛДЭГ НОМЫН ХУРААНГУЙ ЦУВРАЛ №1 “BLUE OCEAN STRATEGY”
2.ДЭЛХИЙН ШИЛДЭГ НОМЫН ХУРААНГУЙ ЦУВРАЛ №2 “BLUE OCEAN STRATEGY”-Г ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ НЬ

Манай educated.mn байгууллагаас tipping point leadership зэрэг стратегийн сургалт, зөвлөгөө өгөх үйлчилгээг 2017 оны 2-р хагасаас эхлүүлэхээр ажиллаж байгаа учир та бүхэн манай мэдээлэл авах хэсэгт и-мэйл хаягаа бүртгүүлж шинэ мэдээ мэдээлэл хүлээн аваарай!

Өмнөх удаагийн цувралаар бид тус номын зохиогчид болох дэлхийн хамгийн шилдэг бизнесийн сургуулиудын жагсаалтанд тогтмол дээгүүр бичигддэг INSEAD-ын профессорууд бизнес эрхлэгчид болон шинээр бизнес эхлэхээр зорьж буй хэн ч бай зэрлэг капитализмийн сонгодог бүтээгдэхүүн болох цусан улаан өрсөлдөөнөөс түдгэлзэж, зах хязгааргүй номин хөх далайн хаа нэгтээ нуугдаж буй хэрэглэгчдэд тань шинэ үнэ цэнэ (value) нэмэх шинэ санаа (innovation)-г бүтээгдэхүүн, үйлчилгээндээ шингээх замаар хөх далайн стратегийг хэрэгжүүлэхийг зөвлөж буйг хүргэсэн. Энэ удаад бид тус номонд тайлбарласан бизнесийн гол ухагдахуунуудаас нэмж хоёрыг танилцуулъя.

НЭГТ: Таны зах зээлд нэвтрүүлэхээр зэхэж буй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ хөх далайн стратегитэй нийцэж байгаа эсэхэд дүн шинжилгээ хийх схем.

Энэхүү схемт үзүүлсэнчлэн аливаа бизнес эрхлэгч бизнесийн санаагаа бодитоор хэрэгжүүлэхээр цаг, мөнгө, хүч хөдөлмөрөө зарцуулахаасаа өмнө дараах дөрвөн асуудлын хүрээнд дүн шинжилгээ хийх хэрэгтэй. Үүнд:

– Худалдан авагчийн хэрэгцээ (Buyer Utility),
– Үнэ (Price),
– Өртөг зардал (Cost),
– Бодитоор хэрэгжүүлэх боломж (Adoption) зэрэг багтана.

Эдгээрийг тус бүрт нь авч үзье.
1. Таны санаачилсан бизнес худалдан авагчдад өөр зүйлээр орлуулашгүй хэрэгцээг бий болгож чадах уу? Үгүй бол бизнесийн санаагаа дахин тунгаагаарай. Тийм бол дараагийн асуултанд хариулаарай.
2. Таны санал болгож байгаа үнэ худалдан авагчдын дийлэнх хэсэгт хүртээмжтэй байж чадах уу? Үгүй бол тогтоосон үнээ дахин тунгаагаарай. Тийм бол дараагийн асуултанд хариулаарай.
3. Таны санал болгож буй үнэ танай компанид үйлдвэрлэлийн зардлаа хасаад цаана нь боломжийн ашиг гарахаар хэмжээнд тогтож чадаж байна уу? Та бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнийхээ үнийг тогтоохдоо зөвхөн зардалд суурилах нь туйлын буруу шүү. Мөн худалдан авагчдын дийлэнх хэсэгт хүртээмжтэй байлгах гээд үнээ зохиомлоор бага тогтоож, ингэхийн тулд бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнийхээ чанарыг бууруулах тухай бодож байгаа бол бас л буруу. Үүний оронд та бизнесийн санаагаа дахин бодож үзээрэй. Харин таны худалдан авагчдад санал болгохоор зорьж буй үнэ, таныг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ чанартай үйлдвэрлэхийн зэрэгцээ бизнестээ ч боломжийн ашиг авчрахаар хэмжээнд тогтож чадаж байвал дараагийн асуултанд хариулаарай.
4. Та болон танай компани бизнесийн санаагаа шууд бодитоор хэрэгжүүлэх чадавх, чадамжтай юу? Хэдийгээр таны бизнесийн санаа эхний гурван шалгуурыг давсан ч гэсэн, яг бодит байдал дээр таньд тухайн санаагаа бодитоор хэрэгжүүлэхэд тань шаардлагатай хүн хүч, техник технологи, хөрөнгө мөнгө дутмаг байгаа юм биш биз? Тийм бол энэ мэт асуудлуудаа эхэлж шийдсэн нь зөв алхам болно шүү.

Дээрх дөрвөн асуудлын хүрээнд өөрийн бизнесийн санаандаа дүн шинжилгээ хийж, хүрэхээр зорьж буй хэрэглэгчиддээ шинэ үнэ цэнийг болгох, шинэлэг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ хүргэх замаар хөх далайн стратегийг хэрэгжүүлж чадаж байгаа эсэхээ нягтлаад үзээрэй.

ХОЁРТ: Хэрэглэгчдээ таньж мэдэх аргачлал.

Номын зохиогчдын онцолж буйгаар цусан улаан өрсөлдөөнийг үүсгэдэг бас нэгэн томоохон шалтгаан бол бизнес эрхлэгчид юмуу бизнес эрхлэхээр завдагчид санал болгож/болгох гэж буй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг нь аль хэдийн хэрэглэдэг болсон зах зээлийн хэсгийг л судлаад байхаас, хэрэглэхгүй байгаа зах зээлийн бусад хэсгийг төдийлэн судалдаггүй байна.

Номын зохиогчид хөх далайн стратегийг хэрэгжүүлэн, хэрэглэгчдийнхээ хүрээг амжилттай тэлж чадсан хэд хэдэн компанийг жишээ болгон татсаны нэг нь алдарт Apple компани байв. “Хэрэглэгчид юу хүсч байгаагаа мэддэггүй гэх” алдарт ишлэлийг Apple компанийг үүсгэн байгуулагч Steve Jobs хэлсэн ба үүнийгээ ч бодит байдалд утгаар нь бататган харуулж чадсан. Тэд комьпютерийн зах зээлд хөнгөн, үзэмжтэй зөөврийн комьпютер үйлдвэрлэлээрээ хувьсал хийж комьпютерийг зөвхөн хэрэглээ талаас нь бус, гангараа, хувь хүнийг илтгэх илрэл болтол хөгжүүлж чадсан. Брэнд хөгжүүлэлтийн дээрх мэт шинэлэг ойлголтуудыг iPhone, iPad, iWatch зэрэг шинэ бүтээгдэхүүн бүртээ шингээж, хэрэглэгчдэд ямар нэгэн нэмэлт үнэ цэнийг бий болгосноороо Apple компани хамгийн өрсөлдөөн ихтэй гэгддэг техник, технологийн салбарт 40 жилийн турш тэргүүлсээр яваа билээ. Иймээс ч хэрэглэгчид Apple компанийн шинэ бүтээгдэхүүн бүрийг тэсэн ядан хүлээж, хонон өнжин оочерлон авдаг бизээ.

Дэлхийн бизнесийн хамгийн шилдэг сургуулиудын нэг Франц улсаас үүсэлтэй INSEAD – ын профессоруудын 20 гаран жилийн судалгаа, шинжилгээний дүнд бүтсэн “Blue Ocean Strategy” буюу “Хөх далайн стратеги” номын хураангуйг та бүхэнд хүргэе. Олон оронд хамгийн олон хувь борлогдсон шилдэг номын жагсаалтанд тэргүүлсэн энэхүү номыг ганцхан удаагийн хураангуй бичвэрээр хүргэхэд хэтэрхий жулдах учир хэд хэдэн цуврал болгон хүргэхээр боллоо.

Энэхүү ном нь жижиг, дунд, мега гээд ямар ч түвшний бизнес эрхлэгчид төдийгүй үндэсний хэмжээний стратеги, төлөвлөгөө боловсруулан, хэрэгжүүлэхэд тус болох аргачлалуудыг танилцуулан, тайлбарласнаараа гол давуу талтай. Иймд номын зохиогчид эдгээр аргачлалуудыг өөрсдийн www.blueoceanstrategy.com хуудсанд танилцуулсны дагуу номын гол санаануудыг хураангуйлан хүргэе.

1. Цусан улаан далай ба Номин хөх далай
Бидний амьдарч буй капиталист нийгэмд бизнесүүдийн баримталж ирсэн үндсэн зарчмуудын нэг нь дайн байлдаанаар бол амь өрссөн цусан улаан тулаанд өрсөлдөгчдөө ялан дийлж, өөрийн бизнесээ ашигтай ажиллуулах явдал байсаар ирсэн. Гэтэл 21-р зуунд аливаа бизнес тухайн мөчид ашигтай байна гэдэг нь тус бизнесийн амжилтын гол шалгуур биш харин аливаа бизнес хэр нэр хүндтэй, тогтвортой өсөлттэй, ашигаа нэмэгдүүлж чадаж байна гэдэг тус бизнесийн амжилтын гол үзүүлэлтүүд байх болжээ.

Үүнийг номын зохиогчид бизнесийн уламжлалт улаан стратегийг халж, аль хэдийн өрсөлдөгчдөөр дүүрсэн зах зээлд бус зах хязгааргүй хөх далайн хаа нэгтээ нуугдаж буй боломжийг нээн илрүүлж хэрэглэгчдэд шинэ үнэ цэнэ, давуу талыг мэдрүүлэх шинэ төрлийн эрэлт хэрэгцээг бий болгож, цуст өрсөлдөөнөөс зайлсхийхийг зөвлөжээ.
Ийм бизнесийн жишээ нь Канад улсаас үүсэлтэй CirqueDuSoleil энтертаймэнт бизнес юм. Тэд 1980-аад онд алиалагч, амьтдын үзүүлбэр зэрэг улиг болсон үзүүлбэрүүдээс хэтрэхээ больж үзэгчдээ бусад төрлийн энтертаймэнт бизнесүүдэд алдаж байсан циркийн үзүүлбэрүүдийг цоо шинэ, үзэгчдийг байлдан дагуулж, алмайруулсан үзүүлбэрүүдээр сольж, энтертаймэнт бизнест урьд өмнө үзэгдээгүй шинэ урсгалыг бий болгосон. Түүгээр зогсохгүй тэд аль ч үеийн үзэгчдийн сонирхлыг татахын тулд одоо ч үзвэрүүдээ шинэчилж, тайз засалтаа урьд урьдаас илүү сайжруулсаар байна.
2. Дөрвөн үйлдэлт шинжилгээ
Аливаа бизнесийг шинээр эхлүүлэх юмуу оршин буй бизнесийг өргөжүүлэх, зогсонги байдлаас нь гаргахын тулд бизнес эрхлэгчид дараах дөрвөн үйлдэл буюу асуултын дагуу өөрийн бизнестээ дүн шинжилгээ хийж, стратегиэ тодорхойлох юмуу шинэчлэх замаар шинэ үнэ цэнийг хэрэглэгчдэд санал болгох хэрэгтэй.

Эдгээр дөрвөн үйлдлийг гүйцэтгэхийн тулд та өөртөө тавих асуултууд:

1. Юуг бизнес эрхлэх салбарынхаа стандарт дунджаас хамаагүй илүү байлгах вэ?
2. Бизнес эрхлэх салбарт чинь урьд нь хэрэглэгчдэд санал болгож байгаагүй юуг шинээр бий болгох хэрэгтэй вэ?
3. Юуг бизнес эрхлэх салбарынхаа стандарт дунджаас хамаагүй бага байлгах вэ?
4. Бизнес эрхлэх салбарт чинь өрсөлдөөнийг хамгийн их өдөөдөг юуг хасах хэрэгтэй вэ?

Тухайлбал дээр дурдсан CirqueDeSoleil дээр хийгдсэн дөрвөн үйлдэлт шинжилгээний үр дүн дараах байдалтай байна:
1. Тэд уламжлалт циркийн шоунууд болдог дундаж газруудаас хамаагүй илүү багтаамжтай, үзэмжтэй, тансаг газруудад шоугаа зохион байгуулах болсон.
2. Тэд үзүүлбэрийн шинэ сэдвүүд, хэд хэдэн тавилтууд, сайжруулсан орчин, хөгжим бүжгийн гайхам тоглолтуудыг шинээр бий болгосон.
3. Тэд өөрсдийн үзүүлбэрүүддээ хошин шог, аюултай юмуу амь өрссөн үзүүлбэрүүдийг уламжлалт циркийн үзүүлбэрүүдээс хамаагүй бага хэмжээнд оруулсан.
4. Тэд салбартаа л од гэгддэг жүжигчид, маллахад үнэтэй амьтдын үзүүлбэрүүд, тоглолтын дундуур үзэгчдэд ундаа, амттан зарах, тоглолтын хэд хэдэн газартай байх зэрэг уламжлалт циркт тогтсон цөөнгүй жаягуудыг хассан.

“Хөх далайн стратеги” номын хураангуй болон дараа дараагийн “дэлхийн шилдэг номын хураангуй” цувралын маань бичвэр нийтлэгдмэгц алдалгүй уншихыг хүсвэл манай сайтын мэдээлэл авах хэсэгт цахим хаягаа бүртгүүлээрэй!

Мөнгөн ашгийг хамгийн их байлгах нь бизнесийн ганц бөгөөд туйлын зорилго байдаг цаг нэгэнт өнгөрчээ. Өнөөгийн бизнес эрхлэгчид, ялангуяа гарааны бизнесүүд буюу start-ups өөрт нь, ойр хавийнханд нь цаашлаад дэлхий нийтийн өмнө тулгамдаж буй ямар нэгэн асуудлыг шийдэх замаар орлого олж нийгэмд тустай бизнес (social enterprise) эрхлэх юмуу тэдгээр бизнесийг дэмжихийг эрмэлзэх болсон. Тэдгээр бизнесийн нэг нь Imperfect Produce гэх Америкийн компани бөгөөд тэд хоол хүнсний хаягдлыг бууруулах замаар тогтвортой мөнгөн урсгал бүхий нийгэмд тустай бизнес болохоор ажиллаж байна.
Сүлжээ дэлгүүрүүд борлуулах ногоо, жимсээ ургалтаас нь хамааран маш нарийн ангилал хийдэг. Ялангуяа АНУ мэтийн өрсөлдөөнт зах зээлт нийгэмд хэвийн бус ургалттай ногоо, жимсийг ханган нийлүүлэгч фермерүүдээсээ авдаггүйн улмаас маш их хэмжээний ногоо, жимсийг фермерүүд эргэлтэнд оруулж чадалгүй хаядаг байна. Энэ асуудлыг шийдэхийн хажуугаар чанартай хүнс худалдан авахгүй чадваргүй бага орлоготой иргэдийн хоол хүнсний асуудлыг давхар шийдэх зорилгоор сүүлийн 3-4 жилийн хугацаанд Imperfect Produce мэтийн гарааны бизнесүүд фермерүүд болон сүлжээ дэлгүүрүүдтэй хамтран ажиллах болжээ.
Дэлхийн зарим газар чанартай хоол хүнс зөвхөн гадаад үзэмжээсээ болж ихээхэн хэмжээгээр хаягдаж байхад зарим газар маш олон хүн өлсгөлөнд нэрвэгдэж үхэж, үрэгдэж байгаа нь тун харамсалтай. Өөрчлөлтийг өөрөөсөө эхэл гэдэг шиг том, жижиг олон бизнесүүд дээрх мэт байдалд харамсаад өнгөрөлгүй асуудлыг шийдэх замаар мөнгөн урсгалаа арвижуулж байгаад талархууштай. Монголд ч энэ мэт нийгэмд тустай бизнесүүд төрөн гарч байгаа. Миний мэдэхийн EcoTara байна. Таны мэддэг нийгэмд тустай ямар бизнес Монголд байна хуваалцаарай!
Эх сурвалж: “These start-ups want to bring surplus food to those in need”, FastCompany.com